Καρκίνος του προστάτη

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πιο συχνά διαγιγνωσκόμενος καρκίνος στους άνδρες και η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Ένας στους έξι Αμερικανούς άνδρες θα τον αναπτύξει στη διάρκεια της ζωής τους, με τις περισσότερες περιπτώσεις να είναι σε άνδρες 65 ετών ή μεγαλύτερους. Ορισμένοι καρκίνοι του προστάτη προχωρούν γρήγορα και να προκαλούν θάνατο μέσα σε μήνες ή μερικά χρόνια, αλλά οι περισσότεροι αναπτύσσονται αργά και δεν αποτελούν απειλή. Η εξέταση για τον καρκίνο του προστάτη είναι σημαντικό να συζητηθεί με τους γιατρούς τους, κυρίως επειδή οι ομάδες εμπειρογνωμόνων έχουν φτάσει σε διαφορετικά συμπεράσματα σχετικά με τον έλεγχο του προστάτη.

Με την εξέταση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA), οι περισσότερες μορφές καρκίνου του προστάτη ανιχνεύονται πριν να εξαπλωθούν σε άλλα όργανα και είναι δύσκολο μετά να θεραπευτούν. Ωστόσο, οι εξετάσεις PSA δεν έχουν συνδεθεί με τη μείωση των θανάτων από καρκίνο του προστάτη σε μια σχέση αιτίας - αποτελέσματος. Η απόφαση αν και πότε πρέπει να ελέγχονται οι άνδρες για καρκίνο του προστάτη είναι ιδιαίτερα δύσκολη, λόγω των αντικρουόμενων απόψεων των ειδικών. Η έρευνα σχετικά με το πώς η εξέταση του PSA βελτιώνει τα ποσοστά επιβίωσης του καρκίνου του προστάτη είναι ελλιπής.

Πολλά ζητήματα παραμένουν:

· Η σημερινή τεχνολογία δεν μπορεί να ξεχωρίσει την αργή ανάπτυξη του καρκίνου από την γρήγορη, και ο καρκίνος μπορεί να μην επηρεάσει ποτέ την υγεία ή το προσδόκιμο της ζωής του ατόμου.

·         Η εξέταση PSA δεν εντοπίζει όλες τις περιπτώσεις, και πολλά από τα θετικά αποτελέσματα δεν αντιστοιχούν σε καρκίνο. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου, 100 άνδρες με επίπεδα PSA μεγαλύτερη από ότι θεωρείται φυσιολογικό (4,0 ng/mL), μια βιοψία θα βρει καρκίνου του προστάτη σε μόλις 30 από αυτούς.

·         Οι παρενέργειες της θεραπείας (ανικανότητα και ακράτεια ούρων) και η διάγνωση μέσω βιοψίας (λοίμωξη και αιμορραγία) μπορεί να είναι πιο επιβλαβείς από τον ίδιο τον καρκίνο. Οι περισσότεροι καρκίνοι του προστάτη αναπτύσσονται αργά και μπορεί να μην προκαλέσουν κάποιο πρόβλημα.

·         Τα αποτελέσματα από μακροχρόνιες μελέτες δεν έχουν δώσει απάντηση σχετικά με το αν ο προσυμπτωματικός έλεγχος είναι χρήσιμος για τη βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης του καρκίνου του προστάτη.

Παρά τη διαμάχη που περιβάλλει τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του προστάτη, πολλές επιστημονικές και ιατρικές οργανώσεις προτείνουν προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου προστάτη σε άνδρες μέσου κινδύνου. Αυτό περιλαμβάνει άνδρες χωρίς γνωστούς παράγοντες κινδύνου οι οποίοι είναι 40 ετών και άνω και έχουν ένα προσδόκιμο ζωής μεγαλύτερο από 10 χρόνια. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι οι ηλικιωμένοι και μεσήλικες άνδρες θα πρέπει να λαμβάνουν σωστές πληροφορίες για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του προστάτη. Θα πρέπει να γνωρίζουν τους κινδύνους, τις αβεβαιότητες, τα οφέλη και τα όρια ελέγχου του καρκίνου του προστάτη και της θεραπείας και θα πρέπει να συνεργαστούν με τον γιατρό σας για να καταλάβετε τις επιλογές σας και να αποφασίσετε τι είναι καλύτερο για σας.

Κίνδυνος

Ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να εξεταστεί είναι ο προσωπικός σας κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη:

·         Μέτριος κίνδυνος: υγιείς άνδρες χωρίς γνωστούς παράγοντες κινδύνου.

·         Αυξημένος κίνδυνος: Αφρικανοαμερικανοί άνδρες ή  άνδρες που έχουν πατέρα ή αδελφό που είχε διαγνωστεί με την νόσο πριν την ηλικία των 65.

·         Υψηλός κίνδυνος: Οι άνδρες με περισσότερους από έναν συγγενή που νόσησε σε νεαρή ηλικία.

Εξετάσεις

Εάν επιλέξετε να υποβληθείτε σε έλεγχο, μία ή δύο από τις ακόλουθες εξετάσεις μπορεί να συνιστώνται:

·         Το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) - αυτό είναι μια εξέταση αίματος που μετρά το επίπεδο του PSA στο αίμα.

·         Δακτυλική εξέταση (DRE) - κλινική εξέταση που εκτελεί ο γιατρός για να εξετάσει τον αδένα του προστάτη.

Συστάσεις

Οι ιατρικές εταιρείες έχουν κάνει κατά καιρούς διάφορες συστάσεις για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του προστάτη. Η μεγαλύτερη ηλικία κατά την οποία θα πρέπει να προσφέρεται έλεγχος και πόσο συχνά θα πρέπει να εξετάζεστε ποικίλει ανάλογα με το ποια οργάνωση δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές που ακολουθείτε εσείς και ο γιατρός σας.

·         Η USPSTF είναι ενάντια στον έλεγχο του PSA σε υγιείς άνδρες κάθε ηλικίας, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η εξέταση δεν βελτιώνει τα ποσοστά επιβίωσης για τον καρκίνο του προστάτη για τους υγιείς άνδρες. Η απόφαση αυτή βασίζεται στο κακό που μπορεί να προέλθει από τις διαγνώσεις που οδηγούν σε ψευδώς θετικά αποτελέσματα των εξετάσεων. Ωστόσο, η οδηγία της USPSTF είναι σε αντίθεση με άλλους ιατρικούς οργανισμούς. Τέτοιες αντιφάσεις καθιστούν σημαντικό για τους άνδρες να λαμβάνουν υπόψη την ηλικία τους, τη γενική υγεία, τον ατομικό κίνδυνο καρκίνου του προστάτη, καθώς και τι θα έκαναν αν λάμβαναν ένα θετικό αποτέλεσμα εξέτασης του προστάτη.

Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία και το Εθνικό Δίκτυο Καρκίνου συνιστούν ότι οι υγιείς άνδρες πρέπει να προσφέρονται έλεγχο του προστάτη, έτσι ώστε να μπορούν να αποφασίσουν τι είναι σωστό για αυτούς.   Οι συστάσεις για το πόσο συχνά μπορούν να επιλέξουν να εξεταστούν επίσης ποικίλουν μεταξύ των εταιρειών, ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου και τα αποτελέσματα της αρχικής σας εξέτασης:

·         Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS) τονίζει ότι οι άνδρες δεν θα πρέπει να ελέγχονται μέχρι να έχουν ενημερωθεί σχετικά με τις αβεβαιότητες, τους κινδύνους και τα οφέλη του προσυμπτωματικού ελέγχου του προστάτη. Για υγιείς άνδρες με μέσο κίνδυνο, η οργάνωση συνιστά να περιμένετε να εξεταστείτε μέχρι την ηλικία των 50. Η ACS συνιστά να εξετάζονται νωρίτερα οι ομάδες υψηλού κινδύνου.

o Εάν έχετε καταγωγή από την Αφρική ή έχετε ένα πατέρα ή αδελφό που είχε διαγνωστεί πριν την ηλικία των 65 ετών, η ACS συνιστά να εξεταστείτε ξεκινώντας στα 45 έτη.

o   Αν έχετε συγγενή που προσβλήθηκε σε νεαρή ηλικία, θα πρέπει να αρχίσετε  τις εξετάσεις στα 40 σας χρόνια. Στη συνέχεια, ανάλογα με τα αποτελέσματα, να εξεταστείτε και πάλι στην ηλικία των 45 ετών ή και νωρίτερα, όπως προστάζουν τα αποτελέσματα.

Η ACS συνιστά επανεξέταση κάθε δύο χρόνια, αν τα επίπεδα του PSA σας είναι μικρότερα από 2,5 ng/mL και ετήσιο έλεγχο εάν είναι 2,5 ng/mL ή υψηλότερα.

·         Η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία συνιστά εξέταση PSA και δακτυλική εξέταση (DRE) σε ηλικία 40 ετών, για τους άνδρες που επιθυμούν να εξεταστούν ή έχουν αυξημένο ή υψηλό κίνδυνο, η ομάδα συμβουλεύει εξέταση από τα 40. Συνιστά τακτική PSA και εξέταση DRE, ανεξάρτητα από το αν το PSA σας ήταν υψηλό ή χαμηλό αν η δακτυλική εξέταση ήταν φυσιολογική. Τονίζει ότι πρέπει να κρατάτε τις αρχικές τιμές του PSA για να τις παρακολουθείτε όσο μεγαλώνετε σε ηλικία.

·         Το Εθνικό Δίκτυο Καρκίνου συνιστά μια βασική εξέταση σε ηλικία 40 ετών για τους άνδρες που θέλουν έλεγχο, η οποία θα καθορίσει πότε και πόσο συχνά θα πρέπει να έχουν μελλοντική εξέταση. Συμβουλεύει τη χρήση DRE και εξέτασης PSA, σε συνδυασμό. Αν το αρχικό αποτέλεσμα της μέτρησης του PSA είναι 1,0 ng/mL, τότε προτείνουν επανάληψη της εξέτασης στα 45. Αν το αποτέλεσμα είναι μεγαλύτερο από 1,0 ng/ml, ή ο άνθρωπος είναι σε ομάδα υψηλότερου κινδύνου, τότε συνιστά μια ετήσια εξέταση DRE και PSA.

Πριν από την επιλογή ελέγχου του προστάτη, είναι σημαντικό να κάνετε μια συζήτηση με τον γιατρό σας, που θα σας βοηθήσει να ζυγίσετε τα υπέρ και τα κατά με βάση την ηλικία σας, το προσδόκιμο ζωής, το οικογενειακό ιστορικό, τη φυλή, τη γενική υγεία, τα προηγούμενα αποτελέσματα των εξετάσεων, καθώς και την ατομική ανοχή στον κίνδυνο.

Συστάσεις: άνω των 75 ετών

·         Η USPSTF συνιστά ότι οι άνδρες ηλικίας άνω των 75 δεν πρέπει να ελέγχονται για καρκίνο του προστάτη. Διαπίστωσε ότι πιθανές βλάβες από τον έλεγχο του προστάτη αντισταθμίζουν τα οφέλη για τους άνδρες σε μια ηλικία όπου ο καρκίνος του προστάτη δεν είναι πιθανό να προκαλέσει θάνατο.

·         Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία και η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία τονίζουν ότι η συνολική υγεία, όχι μόνο από την ηλικία, είναι το καθοριστικό στοιχείο για το αν οι ηλικιωμένοι άνδρες θα πρέπει να εξεταστούν. Συστήνουν δεν πρέπει να ελέγχονται άνδρες με προσδόκιμο ζωής λιγότερο από 10 χρόνια.

·         Το Εθνικό Δίκτυο Καρκίνου τονίζει ότι οι άνδρες άνω των 75 ετών θα πρέπει να λαμβάνουν ατομική εξέταση για τη γενική υγεία τους, τα προηγούμενα αποτελέσματα του PSA, το οικογενειακό ιστορικό και παράγοντες κινδύνου προτού αποφασίσουν για την εξέταση καρκίνου του προστάτη, και πόσο συχνά θα την πραγματοποιούν.

Σύνδεσμοι

National Cancer Institute: Prostate Specific Antigen Test Fact Sheet 
National Cancer Institute: Screening and Testing to Detect Prostate Cancer
American Cancer Society: Prostate Cancer 
National Comprehensive Cancer Network
Ottawa Health Research Institute: Decision Aids

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στην τρέχουσα ανασκόπηση

(2011 October 11) United States Preventive Services Task Force. Screening for Prostate Cancer Draft Recommendations Statement. Available online at http://www.uspreventiveservicestaskforce.org/uspstf12/prostate/prostateart.htm throughhttp://www.uspreventiveservicestaskforce.org/. Accessed January 2012.

(2010 December 1) American Cancer Society. Prostate Cancer: Early Detection.  Available online throughhttp://www.cancer.org. Accessed January 2012.

(2012 February 27) American Cancer Society. American Cancer Society recommendations for prostate cancer early detection. Available online at http://www.cancer.org/Cancer/ProstateCancer/MoreInformation/ProstateCancerEarlyDetection/prostate-cancer-early-detection-acs-recommendations through http://www.cancer.org. Accessed June 2012.

(2011 October 7) National Cancer Institute, National Institutes of Health. Prostate cancer (PDQ®): screening (summary of evidence). Available online at http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/screening/prostate/HealthProfessional/page2 throughhttp://www.cancer.org. Accessed January 2012.

(Updated 2011 June 1) The National Comprehensive Cancer Network. NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines): Prostate Cancer Early Detection. PDF available for download at http://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/prostate_detection.pdf through http://www.nccn.org. Accessed January 2012.

(2009 April) American Urological Association Foundation. Patient Series Guide: What You Should Know About Prostate Cancer Screening. Available online at http://www.auanet.org/resources.cfm?ID=517 through http://www.auanet.org. Accessed January 2012.

(2009 March 18) National Cancer Institute. Factsheet: Prostate-specific antigen test. Available online at http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/detection/PSA through http://www.cancer.gov. Accessed January 2012.

(2012 January 9) National Comprehensive Cancer Network. PSA screening doesn't prevent cancer deaths: study (Reuters Health). Available online at http://www.nccn.com/news/1557-psa-screening-doesn%27t-prevent-cancer-deaths--study.html through http://www.nccn.com. Accessed January 2012.

American Cancer Society. Prostate Cancer Early Detection: Update 2010. PDF available for download at http://www.cancer.org/acs/groups/content/documents/document/acspc-026003.pdf through http://www.cancer.org. Accessed January 2012.

(2009 March 10). National Cancer Institute. Dr. Len’s Cancer Blog. The Overdiagnosis of Prostate Cancer: Is it news? Available online at http://www.cancer.org/AboutUs/DrLensBlog/post/2009/03/10/The-Overdiagnosis-of-Prostate-Cancer-Is-It-News.aspx through http://www.cancer.org. Accessed January 2012.

(2009 October) American Urological Association. Prostate Specific Antigen Best Practices Statement: 2009 Update. PDF available for download at http://www.auanet.org/content/guidelines-and-quality-care/clinical-guidelines/main-reports/psa09.pdf through http://www.auanet.org. Accessed January 2012.

American Urological Association Education and Research, Inc. American Urological Association Best Practices Statement: 2009 update. Available on at http://www.auanet.org/resources.cfm?ID=515 through http://www.auanet.org. Accessed January 2012.