Πώς χρησιμοποιείται η εξέταση;
Πότε ζητείται η εξέταση;
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να γνωρίζω;
Πώς χρησιμοποιείται η εξέταση;
Ο ιατρός σας ή ο ασφαλιστικός φορέας υγείας ζητούν το τεστ Παπανικολάου, κυρίως για να δουν εάν υπάρχουν καρκινικά ή δυνητικά προ-καρκινικά κύτταρα στον τράχηλο της μήτρας και / ή στον κόλπο. Ένα δείγμα των κυττάρων του τραχήλου της μήτρας ή το εναιώρημα των κυττάρων τοποθετείται πάνω σε υάλινη αντικειμενοφόρο πλάκα, βάφεται με ειδική χρώση (χρώση κατά Παπανικολάου) και στη συνέχεια εξετάζεται στο μικροσκόπιο από ιατρό-κυτταρολόγο. Το ληφθέν τεστ Παπανικολάου μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση μολύνσεων /φλεγμονών του κόλπου ή της μήτρας. Άτυπα κύτταρα και λοιμώξεις μπορεί να υπάρχουν αλλά χωρίς να προξενούν κάποιο εμφανές σύμπτωμα. Ορισμένα μπορεί να απαιτούν θεραπεία, άλλα μπορεί να ιαθούν από μόνα τους όπως διαπιστώνεται σε επόμενα τέστ, άλλα μπορεί να απαιτήσουν πρόσθετες εξετάσεις ενώ άλλα είναι αναγκαίο να παρακολουθούνται με επαναλαμβανόμενα τεστ. Ορισμένοι τύποι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) –η συχνότερη σεξουαλικά μεταδιδόμενη ιογενής μόλυνση-, μπορεί να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο πρόκλησης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Εξέταση για HPV DNA μπορεί να ζητηθεί μαζί ή μετά από το τεστ Παπανικολάου, ιδιαίτερα για τις γυναίκες ηλικίας άνω των 30 ετών.
back to top
Πότε ζητείται η εξέταση;
Διάφορες επιστημονικές οργανώσεις έχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με την συχνότητα με την οποία πρέπει να γίνονται τα τεστ Παπανικολάου (βλέπε: Πληθυσμιακός προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (ηλικίες 13-18), (ηλικίες 19–29), (ηλικίες 30-49), (ηλικίες 50 και άνω). Για παράδειγμα, η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, συστήνει ετήσιο έλεγχο με τεστ Παπανικολάου, που να αρχίζει από την ηλικία των 21 ετών ή εντός τριών ετών από την πρώτη σεξουαλική επαφή (όποιο από τα δύο συμβεί πρώτα). Σε άλλες περιπτώσεις, το τεστ Παπανικολάου, μπορεί να ζητηθεί, αν μία γυναίκα έχει συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων, είναι έγκυος, ή έχει ανώμαλη κολπική αιμορραγία, πόνο, έλκη, εκκρίσεις ή φαγούρα. Έλεγχος γίνεται συνήθως σε ετήσια βάση μέχρι η γυναίκα να γίνει 30 ετών. Κατόπιν μετά από τρία συνεχόμενα φυσιολογικά τεστ Παπανικολάου, μπορεί να γίνεται λιγότερο συχνά ή όταν ο γιατρός το κρίνει σκόπιμο. Το Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (ACOG), εξέδωσε οδηγίες τον Αύγουστο του 2003, όπου συνιστάται σε γυναίκες 30 ετών και άνω και η επιλογή να κάνουν τεστ HPV DNA, μαζί με το τεστ Παπανικολάου. Εάν και τα δύο είναι αρνητικά, ο έλεγχος μπορεί να γίνεται λιγότερο συχνά.
back to top
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Φυσιολογικό (Normal) ▬ ASCUS (Άτυπα κύτταρα απροσδιορίστου σημασίας) ▬ Low-grade (LG-SIL, Χαμηλού βαθμού πλακώδης ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση) ▬ High-grade (HG-SIL, Υψηλού βαθμού πλακώδης ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση) ▬ Πλακώδες καρκίνωμα (Squamous cancer)
Ένα «αρνητικό» τεστ Παπανικολάου σημαίνει ότι τα κύτταρα που λαμβάνονται εμφανίζονται φυσιολογικά ή ότι δεν υπάρχει εμφανής μόλυνση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το συμβατικό τεστ Παπανικολάου, μπορεί να θεωρηθεί ως «μη ικανοποιητικό» για αξιολόγηση. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η συλλογή κυττάρων ήταν ανεπαρκής ή ότι τα κύτταρα δεν μπορούν να προσδιορισθούν με σαφήνεια (π.χ. καλύπτονται με αίμα κλπ). Ακολουθεί μια σύντομη περίληψη άλλων πιθανών αποτελεσμάτων. [Βλέπε επίσης στο σχήμα το Σύστημα ταξινόμησης των αποτελεσμάτων των τεστ Παπανικολάου κατά Bethesda (2001)].
· Μη ικανοποιητικό: ακατάλληλη δειγματοληψία ή παρέμβαση άλλης ουσίας που επικαλύπτει τα κύτταρα
· Καλόηθες: αρνητικό για κακοήθεια, αλλά το επίχρισμα δείχνει μόλυνση, φλεγμονή, ερεθισμό, ή φυσιολογικές αναπλαστικές αλλοιώσεις κυττάρων
· Άτυπα κύτταρα απροσδιορίστου σημασίας: μη φυσιολογικές αλλοιώσεις στα κύτταρα που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του εξωτραχήλου της μήτρας (πλακώδη κύτταρα–ASCUS) ή στα κύτταρα που καλύπτουν το εξωτραχηλικό στόμιο και τον αυλό του ενδοτραχήλου της μήτρας (αδενικά κύτταρα–AGCUS), για τα οποία η αιτία είναι απροσδιόριστη. Ένα τεστ ASCUS ακολουθείται συχνά με τεστ DNA, ώστε να εντοπισθεί τυχόν μόλυνση με υψηλού κινδύνου τύπο του ιού HPV.
· Αλλοιώσεις χαμηλού βαθμού (LG-SIL): συχνά οφείλονται σε μόλυνση από τον ιό HPV που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για καρκίνο του τραχήλου και εάν αυτό είναι το αποτέλεσμα του τεστ, συνήθως επακολουθεί εξέταση DNA ώστε να εξακριβωθεί η πιθανότητα παρουσίας ενός υψηλού κινδύνου τύπου του ιού HPV
· Αλλοιώσεις υψηλού βαθμού (HG-SIL): έντονα άτυπα κύτταρα που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο.
· Πλακώδες καρκίνωμα ή αδενοκαρκίνωμα: όροι που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό ορισμένων τύπων καρκίνου και σε αυτές τις περιπτώσεις ο καρκίνος είναι εμφανής και απαιτείται άμεση ιατρική παρέμβαση.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου, περίπου 55 εκατομμύρια τεστ Παπανικολάου εκτελούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο. Από αυτά τα τεστ, περίπου 3,5 εκατομμύρια είναι μη φυσιολογικά και απαιτείται παρακολούθηση.
back to top
Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να γνωρίζω;
Το τεστ Παπανικολάου χρησιμοποιείται γενικά ως εξέταση διαλογής για προσυμπτωματικό πληθυσμιακό έλεγχο. Ένα ορισμένο ποσοστό των ανωμαλιών στις γυναίκες μπορεί να μην εντοπιστεί με ένα και μόνο τεστ Παπανικολάου και γι’ αυτό είναι σημαντικό το τεστ Παπανικολάου να γίνεται τακτικά. Ένας σημαντικός περιορισμός του τεστ έχει να κάνει με τη δειγματοληψία. Στο τεστ Παπανικολάου περιέχεται ένας πολύ μικρός αριθμός από τον συνολικό αριθμό των κυττάρων του τραχήλου και του κόλπου. Ακόμη και για τον πιο έμπειρο ιατρό, η λήψη του δείγματος μπορεί να αποδειχθεί μερικές φορές ανεπαρκής και να απαιτηθεί επανάληψη του τεστ Παπανικολάου.
Το τεστ Παπανικολάου, όταν εκτελείται συστηματικά βοηθά πολύ στην ανίχνευση και αντιμετώπιση προκαρκινικών αλλοιώσεων και επομένως στην αποφυγή της εξέλιξης τους προς καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Επιπλέον, το τεστ βοηθά στην ανίχνευση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και ειδικά στα πρώτα στάδια, όταν είναι πιο αντιμετωπίσιμος. Το τεστ Παπανικολάου χρησιμοποιείται επίσης για την παρακολούθηση τυχόν ανωμαλιών ή ατύπων ευρημάτων. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτά τα ευρήματα αποτελούν μέρος της διαδικασίας ανάπλασης των κυττάρων και συχνά εξαφανίζονται από μόνα τους χωρίς καμία περαιτέρω θεραπεία. Εάν κάνετε ντους, μπάνιο σε μπανιέρα ή χρήση κολπικών κρεμών 48 έως 72 ώρες πριν από την εξέταση, τα αποτελέσματα του τεστ σας μπορεί να είναι «μη ικανοποιητικά». Άλλοι παράγοντες που μπορεί να μεταβάλουν τα αποτελέσματα είναι η έμμηνος ρύση, η φλεγμονή, τα φάρμακα (όπως δακτυλίτιδα και τετρακυκλίνη), ή όταν υπάρχουν σεξουαλικές επαφές εντός 24 ωρών πριν από την εξέταση.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η επανάληψη του τεστ Παπανικολάου μπορεί να είναι αναγκαία, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει πρόβλημα. Σε αρκετές περιπτώσεις, η χρήση της τεχνικής της κυτταρολογίας υγρής φάσεως, μπορεί να εξαλείψει προβλήματα με αίμα και βλέννα στο τεστ τα οποία μπορεί να αποτρέψουν μία ξεκάθαρη εικόνα των κυττάρων του τραχήλου της μήτρας. Ένα δεύτερο πλεονέκτημα με την τεχνική αυτή είναι ότι το ίδιο δείγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση πρόσθετων εξετάσεων όπως για HPV DNA, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο.
