Στόχος των εξετάσεων είναι να διαγνωστεί αν ένα άτομο πάσχει από οστεοπόρωση, αν έχει χαμηλή οστική μάζα και αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου, αν είναι εμμηνοπαυσιακό ή και αν είναι ορμονοανεπαρκές και/ή αν πάσχει από κάποια υποκείμενη παθολογική κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει την οστική απώλεια. Μπορούν να γίνουν εξετάσεις για τον υπολογισμό της απώλειας οστικής πυκνότητας ή για την αξιολόγηση της κατάστασης του οστού όταν ένα άτομο έχει ένα απρόσμενο κάταγμα. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας έναντι της οστεοπόρωσης. Ο προσδιορισμός της οστικής πυκνότητας γίνεται με απεικονιστική μέθοδο (DEXA) η οποία αποτελεί την βασική εξέταση διάγνωσης της οστεοπόρωσης.
Πολλοί ιατρικοί οργανισμοί έχουν εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη διάγνωση της οστεοπόρωσης, συμπεριλαμβανομένου του Αμερικανικού Κολεγίου Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (ACOG), το Εθνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης (NOF) των ΗΠΑ και την Αμερικανική Υπηρεσία Πρόληψης (USPSTF). Όλες συνιστούν να ξεκινούν οι γυναίκες την εξέταση για την οστεοπόρωση ξεκινώντας από την ηλικία των 65 ετών και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και νωρίτερα αν υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου. Το ΝΟΦ συνιστά επίσης και την εξέταση των ανδρών ηλικίας 70 ετών και άνω, καθώς και εκείνων ηλικίας 50 με 69 με βάση κάποιους παράγοντες κινδύνου.
Μη εργαστηριακές εξετάσεις
Η εξέταση της οστικής πυκνότητας (BMD) είναι h βασική εξέταση που χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό της οστεοπόρωσης και της χαμηλής οστικής μάζας. Ένας από τους προτιμώμενους και πιο ακριβείς τρόπους για τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας είναι το Dexa-Scan (διπλής ενέργειας απορροφησιομετρία ακτίνων Χ ή DXA). Χρησιμοποιεί χαμηλής ενέργειας ακτίνες Χ για την αξιολόγηση της οστικής πυκνότητας στο ισχίο ή/και της σπονδυλικής στήλης. Η BMD μετριέται συχνά σε σύγκριση με την μέγιστη οστική μάζα όπως αυτή που μετριέται σε νεαρούς ενήλικες. ΒΜD με τιμή μικρότερη από1 τυπική απόκλιση σε σχέση με το μέσο όρο νεαρών ενηλίκων θεωρείται φυσιολογική. Στην οστεοπενία η BMD έχει τιμή μεταξύ -1 και -2,5 τυπικές αποκλίσεις κάτω από το μέσο όρο των νεαρών ενηλίκων ενώ οι τιμές της BMD στην οστεοπόρωση είναι ακόμη χαμηλότερες και βρίσκονται τουλάχιστον -2,5 τυπικές αποκλίσεις κάτω από το μέσο όρο.
Ο θεράπων ιατρός μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει ένα υπολογιστικό αλγόριθμο που ονομάζεται FRAX, ώστε να καθορίσει τον κίνδυνο ενός κατάγματος στο ισχίο, στον καρπό, στον ώμο ή στην σπονδυλική στήλη μετά την ηλικία των 40. Ο αλγόριθμος αυτός διατίθεται στο διαδίκτυο ή και γραπτώς, και αναπτύχθηκε από τον Οργανισμό Παγκόσμιας Υγείας. Λαμβάνει υπ' όψη την μέτρηση της οστικής πυκνότητας του ατόμου και μια σειρά από άλλους παράγοντες κινδύνου. Πρόκειται για την εκτίμηση της πιθανότητας κατάγματος μέσα σε 10 χρόνια. O ΝΟΦ έχει προσαρμόσει αυτόν τον αλγόριθμο για τις ΗΠΑ και χρησιμοποιείται τουλάχιστον από τον Φεβρουάριο του 2008.
Φορητές συσκευές ανίχνευσης BMD,που βρίσκονται σε ορισμένα φαρμακεία των ΗΠΑ και αλλού χρησιμοποιούνται για να ελέγξουν τις φτέρνες ή τα δάχτυλα. Αυτοί οι έλεγχοι δεν έχουν μεγάλη ακρίβεια όσο το DXA αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αρχικός έλεγχος. Όταν αυτές οι εξετάσεις δείχνουν μειωμένη οστική πυκνότητα, θα πρέπει να γίνεται επιβεβαίωση με εξέταση DΕXA.
Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις που μπορεί να γίνουν για τη μέτρηση BMD και την ανίχνευση της οστεοπόρωσης είναι η αξονική τομογραφία, οι ακτίνες Χ, και οι υπέρηχοι. Μια γενική εξέταση ελέγχου που ονομάζεται «ανάλυση σύστασης του σώματος» μπορεί να προσδιορίσει το ποσοστό του σωματικού βάρους ενός ατόμου που οφείλεται σε μύες, λίπος, οστά και νερό. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για τη μέτρηση της σύστασης του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εξειδικευμένων οργάνων. Εάν γίνει ανάλυση της σύστασης του σώματος και τα αποτελέσματα παρακολουθούνται σε ετήσια βάση, μπορεί να προσδιοριστεί έγκαιρα η οστική απώλεια.
Μια άλλη εξέταση διαγνωστικής απεικόνισης που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της κατάστασης των οστών, είναι το σπινθηρογράφημα, το οποίο δεν πρέπει να συγχέεται με τη σάρωση της οστικής πυκνότητας ή την BMD. Ενώ η εξέταση BMD χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει την χαμηλή οστική πυκνότητα, η οποία είναι ένδειξη οστεοπόρωσης και είναι μη επεμβατική, η σάρωση των οστών είναι μια εξέταση πυρηνικής φύσεως που χρησιμοποιείται για να αποκλείσει άλλες σοβαρές παθήσεις των οστών. Για την εκτέλεση αυτής της εξέτασης, ένας ραδιενεργός ιχνηθέτης εγχέεται σε μια φλέβα στο χέρι. Ο ιχνηθέτης τότε κυκλοφορεί μέσω του αίματος και απορροφάται από τα οστά. Το επίπεδο της ραδιενέργειας που ανιχνεύεται στο οστό αξιολογείται και μπορεί να υποδείξει καταστάσεις ή ασθένειες όπως μεταστατικό καρκίνο, λοίμωξη, αιτίες ανεξήγητων πόνων των οστών, ή την νόσο του Paget. Αυτός ο τύπος σάρωσης μπορεί να ανακαλύψει προβλήματα των οστών πολύ νωρίτερα από ό, τι οι απλές ακτίνες-Χ και μπορεί να δοθεί εντολή να γίνει όταν κάποιος έχει υψηλή συχνότητα καταγμάτων στα οστά.
Εργαστηριακές εξετάσεις
Οι εξετάσεις αίματος που μπορεί να γίνουν, περιλαμβάνουν:
• Επίπεδα ασβεστίου στο αίμα - αυτή η εξέταση έχει συνήθως φυσιολογικές τιμές στην οστεοπόρωση, αλλά μπορεί να είναι αυξημένες σε άλλες ασθενειών των οστών.
• Βιταμίνη D - ελλείψεις μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου.
• Εξετάσεις του θυρεοειδούς - όπως Τ4 και TSH για την ανίχνευση νόσου του θυρεοειδούς.
• Παραθορμόνη (PTH) - για έλεγχο υπερπαραθυρεοειδισμού.
• Ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH) - για έλεγχο εμμηνόπαυσης.
• Τεστοστερόνη – για έλεγχο ανεπάρκειας στους άνδρες.
• Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών – για να προσδιοριστούν οι μη φυσιολογικές πρωτεΐνες που παράγονται από έναν ορισμένο τύπο καρκίνου (που ονομάζεται πολλαπλό μυέλωμα), που μπορούν να διασπάσουν το οστό.
• Αλκαλική φωσφατάση (ALP) – για να ελέγξει για αυξημένα επίπεδα που μπορούν να υποδείξουν ένα πρόβλημα στα οστά.
Οι δείκτες οστών είναι εξετάσεις αίματος και ούρων που μπορεί μερικές φορές να ζητηθούν για να βοηθήσουν στην αξιολόγηση και στην παρακολούθηση του ρυθμού απορρόφησης και σχηματισμού των οστών. Δεν χρησιμοποιούνται για διάγνωση.
Εξετάσεις μέτρησης οστικής απώλειας
Οι εξετάσεις οστικής απορρόφησης δείχνουν το ρυθμό οστικής απώλειας. Μπορούν να ελεγχθούν πριν από τη θεραπεία και ξανά μετά τη θεραπεία για να δούμε αν ο ρυθμός της οστικής απώλειας έχει μειωθεί. Αυτές περιλαμβάνουν:
• C-τελοπεπτίδιο (C-τερματικό τελοπεπτίδιο του κολλαγόνου τύπου 1 (CTx))
•Κολλαγόνο ούρων τύπου 1 διασυνδεδεμένο με Ν-τελοπεπτιδίου (ΝΤΧ)
• Δεοξυπυριδινολίνη (DPD)
• Συνδέσεις πυριδινίου
• Υδροξυπρολίνη ούρων
• Όξινη φωσφατάση ανθεκτική σε τρυγικό (TRAP) 5β
• Σιαλοπρωτεΐνη οστών (BSP)
Εξετάσεις μέτρησης σχηματισμού των οστών
Οι εξετάσεις σχηματισμού των οστών δείχνουν το ρυθμό παραγωγής οστών. Όπως και με τις εξετάσεις του οστικού μεταβολισμού, μπορούν να ελεγχθούν πριν από την έναρξη της θεραπείας και περιοδικά μετά τη θεραπεία για να δούμε αν ο σχηματισμός των οστών έχει αυξηθεί. Αυτά περιλαμβάνουν:
• Αλκαλική φωσφατάση οστικού κλάσματος (ALP).
• Οστεοκαλσίνη (οστική πρωτεΐνη gla).
• P1NP (προκολλαγόνο τύπου 1 Ν-τελικό πεπτίδιο) και C-τελικό (C1NP).
Για πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με αυτές τις εξετάσεις, δείτε το άρθρο Δείκτες οστών (Bone Markers).
*BRPAGE*
Θεραπεία
Η καλύτερη θεραπεία για την οστεοπόρωση είναι η πρόληψη. Αν και τα προληπτικά μέτρα δεν μπορούν να εξαλείψουν κάθε περίπτωση οστεοπόρωσης, η τακτική άσκηση με βάρη (όπως το περπάτημα και οι ασκήσεις «αντίστασης»), η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ασβέστιο και βιταμίνη D (και συμπληρώματα, όπως απαιτείται), η διακοπή του καπνίσματος, και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου. Όσο πιο γρήγορα υιοθετηθούν αυτά τα μέτρα περί αλλαγής του τρόπου ζωής, τόσο περισσότερο μπορούν να βοηθήσουν. Αυξάνοντας την οστική μάζα κατά την νεότητα και ελαχιστοποιώντας την απώλεια της κατά τη γήρανση προλαμβάνεται και ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος οστεοπόρωσης.
Για όσους διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης, έχουν μειωμένη οστική μάζα, καθώς και έχουν διαγνωστεί με οστεοπόρωση (καθώς και όσων ίσως έχουν ήδη υποστεί ένα κάταγμα οστού), υπάρχει μια ποικιλία από διαθέσιμες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων των αντιαπορροφητικών φαρμακευτικών θεραπειών και των φαρμακευτικών θεραπειών (αναβολικά) για τον σχηματισμό οστών. Χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν στην αναστολή επαναρρόφησης του οστού, στην αύξηση του σχηματισμού των οστών, στη διατήρηση της οστικής μάζας, και στη μείωση του αριθμού των καταγμάτων.
Τα άτομα με οστεοπόρωση θα πρέπει να συνεργαστούν με το γιατρό τους για να καθορίσουν ποιες θεραπείες είναι κατάλληλες για αυτούς, καθώς και να υιοθετήσουν αλλαγές στον τρόπο ζωής τους, που θα τους βοηθήσει να διατηρήσουν την οστική τους μάζα και να λάβουν μέτρα αποφυγής πιθανής απώλειας ως αιτία οστεοπορωτικών καταγμάτων. Όσοι λαμβάνουν φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν απώλεια οστικής πυκνότητας, όπως πρεδνιζόνη ή άλλα γλυκοκορτικοειδή και μερικά αντιεπιληπτικά φάρμακα, θα πρέπει να μιλήσουν με τον γιατρό τους για εναλλακτικές λύσεις. Είναι σημαντικό αυτό να γίνει πριν από την διακοπή οποιασδήποτε φαρμακευτικής αγωγής.
*BRPAGE*
Article Sources
Σχετικές ιστοσελίδες
Σε αυτή την ιστοσελίδα
Εξετάσεις ALP, Bone Markers, Vitamin D
Παθολογικές καταστάσεις Menopause
Γενικός έλεγχος ενηλίκων (50 και άνω)
Νέες ειδήσεις The Endocrine Society Weighs in on Vitamin D (2011), Vitamin D and Calcium Levels Adequate for Most Americans, Report Says (2011)
Αλλού στο διαδίκτυο
National Osteoporosis Foundation
CDC: Calcium and Bone Health
NIAMS: Osteoporosis and Related Bone Diseases
MedlinePlus Medical Encyclopedia: Osteoporosis
Πηγές του άρθρου
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αυτό το άρθρο βασίζεται σε βιβλιογραφική έρευνα που χρησιμοποιεί τις πηγές που αναφέρονται παρακάτω, η οποία διενεργήθηκε με την συνολική δουλειά του Συντακτικής Επιτροπής του Αμερικανικού Lab Tests Online. Το άρθρο αυτό αναθεωρείται περιοδικά από τη συντακτική του ομάδα και ενημερώνεται σύμφωνα με τις νέες ανακαλύψεις. Κάθε νέα πηγή προστίθεται στο τέλος του επόμενου καταλόγου έτσι ώστε να ξεχωρίζει από τις αρχικές πηγές.
Πηγές που χρησιμοποιούνται στη πρόσφατη ανασκόπηση
National Osteoporosis Foundation. About Osteoporosis. Available online at http://www.nof.org/aboutosteoporosis/whatwomencando/introduction through http://www.nof.org. Accessed September 2012.
National Osteoporosis Foundation. Why Bone Health is Important. Available online at http://www.nof.org/aboutosteoporosis/bonebasics/whybonehealth through http://www.nof.org. Accessed September 2012.
National Osteoporosis Foundation on Bone Mineral Density Testing. Available online at http://www.nof.org/node/501 through http://www.nof.org. Accessed September 2012.
NIAMS. Osteoporosis and Related Bone Diseases. Available online at http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Bone/ through http://www.niams.nih.gov. Accessed September 2012.
NIAMS. Fast Facts About Osteoporosis. Available online at http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Bone/Osteoporosis/osteoporosis_ff.asp through http://www.niams.nih.gov. Accessed September 2012.
USPSTF. Screening for Osteoporosis. Release Date: January 2011. Available online at http://www.uspreventiveservicestaskforce.org/uspstf/uspsoste.htm through http://www.uspreventiveservicestaskforce.org. Accessed September 2012.
ACOG. Osteoporosis Guidelines Issued. Bone Health Counseling Begins in Adolescence. August 21, 2012. Available onlne at http://www.acog.org/About_ACOG/News_Room/News_Releases/2012/Osteoporosis_Guidelines_Issued through http://www.acog.org. Accessed September 2012.
Bone Markers in Osteoporosis. Medscape. Updated Jan 3, 2012. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/128567-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed September 2012.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε προηγούμενες ανασκοπήσεις
(2005 June, Revised). Osteoporosis Overview. NIAMS [On-line information]. Available online at http://www.niams.nih.gov/bone/hi/overview.htm through http://www.niams.nih.gov.
(2005 November, Revised). Osteoporosis: The Diagnosis. NIAMS [On-line information]. Available online at http://www.niams.nih.gov/bone/hi/osteoporosis_diagnosis.htm through http://www.niams.nih.gov.
Amin, S. (2004 May, Updated). Osteoporosis. American College of Rheumatology [On-line information]. Available online at http://www.rheumatology.org/public/factsheets/osteopor_new.asp?aud=pat through http://www.rheumatology.org.
(© 2006). Fast Facts. National Osteoporosis Foundation [On-line information]. Available online at http://www.nof.org/osteoporosis/diseasefacts.htm through http://www.nof.org.
(2005 October 5). Bone density test: Measure your risk of osteoporosis. MayoClinic.com [On-line information]. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/bone-density-tests/WO00024 through http://www.mayoclinic.com.
Sheryl L. Follin, Laura B. Hansen (Posted 05/01/2003). Current Approaches to the Prevention and Treatment of Postmenopausal Osteoporosis from American Journal of Health-System Pharmacy. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/453035 through http://www.medscape.com.
WebMD A to Z Health Guide from WebMD: Medical Tests, Bone Scan (July 2006-Online information). Available online at http://www.webmd.com/hw/health_guide_atoz/hw200283.asp through http://www.webmd.com.
WebMD A to Z Health Guide from WebMD: Medical Tests, Bone Mineral Density (August 2006-Online information). Available online at http://www.webmd.com/hw/osteoporosis/hw3738.asp through http://www.webmd.com.
Vesper, H. (2005 August 10). Analytical and Preanalytical Issues in Measurement of Biochemical Bone Markers. Medscape from Laboratory Medicine [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/509097 through http://www.medscape.com. Accessed on 12/9/07.
Srivastava, A. (2005 July 22). Clinical Use of Serum and Urine Bone Markers in the Management of Osteoporosis. Medscape Current Medical Research and Opinion [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/508542 through http://www.medscape.com. Accessed on 12/9/07.
(2006 July). Procollagen Type 1 N-Terminal Propeptide. ARUP Technical Bulletin [On-line information]. Accessed on: 12/9/07. PDF available for download through http://www.aruplab.com.
Cundy, T. et. al. (2007 April 13). Bone Formation Markers in Adults with Mild Osteogenesis Imperfecta. Clinical Chemistry 2007; 53:1109-1114 [On-line abstract]. Available online at http://www.clinchem.org/cgi/content/abstract/53/6/1109 through http://www.clinchem.org. Accessed on 12/9/07.
Garnero, P. et al. Evaluation of a Fully Automated Serum Assay for Total N-Terminal Propetide of Type I Collagen in Postmenopausal Osteoporosis. Clinical Chemistry 2008; 54:1, Pp. 188-196.
National Osteoporosis Foundation. Fast Facts on Osteoporosis. Available online at http://www.nof.org/osteoporosis/diseasefacts.htm through http://www.nof.org. Accessed March 7, 2009.
NIAMS. Osteoporosis Overview. Available online at http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Bone/Osteoporosis/default.asp through http://www.niams.nih.gov.
Sweet MG, Sweet JM, Jeremiah MP, Galazka SS. Diagnosis and treatment of osteoporosis. Am Fam Physician. 2009 Feb 1;79(3):193-200. Available online through http://www.ncbi.nlm.nih.gov.
NATIONAL OSTEOPOROSIS FOUNDATION RELEASES NEW CLINICAL RECOMMENDATIONS FOR LOW BONE MASS AND OSTEOPOROSIS INCORPORATING ABSOLUTE FRACTURE RISK, Washington, DC (February 21, 2008). Available online at http://www.nof.org/news/pressreleases/Clinician_Guide_release.htm.
(May 15, 2006) Dolan C, et. al. Associations Between Body Composition, Anthropometry and Mortality in Women of Age 65 and Older. American Journal of Public Health 2007;97(5):913-918. Medscape Today. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/556519 through http://www.medscape.com. Accessed October 2009.
Tanita. Body Composition Analyzer (FDA cleared). Available online at http://www.tanita.com/en/body-composition-analyzer/ through http://www.tanita.com. Accessed
