Πως χρησιμοποιείται;
Η εξέταση για μετάλλαξη στον παράγοντα VLeidenκαι για την μετάλλαξη προθρομβίνη 20210 ζητείται, μαζί με άλλες εξετάσεις που σχετίζονται με την θρομβοφιλία, για να βοηθήσουν στην διάγνωσης της αιτίας του φλεβικού θρομβοεμβολισμού(VTE). Ζητούνται για να βοηθήσουν στον καθορισμό της αιτίας για το αρχικό θρομβωτικό  επεισόδιο, ειδικά όταν συμβαίνει σε άτομα κάτω των 50 ετών, είναι απρόκλητο, ή είναι σε ένα ασυνήθιστο σημείο όπως το ήπαρ, τα νεφρά, τον εγκέφαλο, την πύελο, ή στις φλέβες των ματιών.

Ο αρχικός έλεγχος για τον παράγοντα VLeidenπεριλαμβάνει την εξέταση της αντίστασης στην ενεργοποιημένη πρωτεΐνη C(APC). Η ενεργοποιημένη πρωτεΐνη Cβοηθάει στην ρύθμιση της πήξης απενεργοποιώντας τον παράγοντα Va, ο οποίος επιβραδύνει την διαδικασία πήξης στο πλάσμα. Εάν ένα άτομο βρεθεί να έχει αντίσταση στην APCμέσω της εξέτασης, μπορεί να βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο για θρόμβωση. Περίπου το 95% των περιπτώσεων που έχουν αντίσταση στην APCοφείλονται σε μετάλλαξηστον παράγοντα VLeiden. Εάν υπάρχει αντίσταση, μετά επακολουθεί η εξέταση για μετάλλαξη στο γονίδιο του παράγοντα VLeiden, για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση και να καθοριστεί εάν ο ασθενής είναι ετεροζυγώτης ή ομοζυγώτης για την μετάλλαξη.

Η μετάλλαξη στο PT20210 πρέπει να διαγνωστεί με γενετική εξέταση, ελέγχοντας κατευθείαν για την μετάλλαξη του γονιδίου και καθορίζοντας εάν ο ασθενής είναι ετεροζυγώτης ή ομοζυγώτης. Παρόλο που τα επίπεδα προθρομβίνης είναι συνήθως μέτρια αυξημένα με αυτή την μετάλλαξη και μπορούν να μετρηθούν, δεν είναι κλινικά χρήσιμα για την ανίχνευση της μετάλλαξης.

Οι ειδικοί δεν συνιστούν προσυμπτωματικό έλεγχο στον γενικό πληθυσμό και διαφωνούν ως προς τον έλεγχο των μελών της οικογένειας αυτών που φέρουν μετάλλαξη στον παράγοντα VLeidenή στο PT20210. Εάν υπάρχει μετάλλαξη, τότε το άτομο είναι σε υψηλότερο κίνδυνο για ανάπτυξη θρόμβου αίματος, αλλά υπάρχει μεταβλητότητα στον τρόπο με τον οποίο το γονίδιοεκφράζεται. Με τον παράγοντα VLeiden, για παράδειγμα, μόνο το 10% αυτών που έχουν μετάλλαξη θα εμφανίσουν θρομβωτικό  επεισόδιο. 

Πότε ζητείται;
Οι εξετάσεις για μετάλλαξη στον παράγοντα VLeidenκαι στο PT20210 ζητούνται όταν ο ασθενής έχει το πρώτο φλεβικό θρομβοεμβολισμό(VTE) σε ηλικία μικρότερη των 50 ετών ή σε ένα ασυνήθιστο μέρος του σώματος. Μπορεί να ζητηθούν όταν ο ασθενής έχει προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό επαναλαμβανόμενων VTE, πρώτο VTEσχετιζόμενο με την λήψη αντισυλληπτικών δισκίων, εγκυμοσύνηή ορμονική θεραπεία ή όταν υπάρχουν ανεξήγητες αποβολές, ειδικά στις γυναίκες που βρίσκονται στο δεύτερο ή στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

Αυτές οι εξετάσεις επίσης συνήθως ζητούνται όταν ένα μέλος της οικογένειας έχει μετάλλαξη στο γονίδιο του παράγοντα VLeidenή στο PT20210. Εάν οι ασυμπτωματικοί ασθενείς γνωρίζουν ότι έχουν μια ή παραπάνω από τις μεταλλάξεις, μπορεί να τους προταθούν τρόποι για την αντιμετώπιση ελεγχόμενων κινδύνων για  όπως η αντισύλληψη, το κάπνισμα και τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνηςκαι να έχουν επίγνωση των πιθανών παραγόντων κινδύνου που μπορεί να ενεργοποιήσουν ένα περιστατικό, όπως η ακινησία και το χειρουργείο. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα κι εάν οι ασθενείς φέρουν την μετάλλαξη μπορεί να μην εμφανίσουν ποτέ VTE.

Από την στιγμή που η εξέταση για αντίσταση της APCκαθώς και οι εξετάσεις για μεταλλάξεις στα γονίδια του παράγοντα VLeidenκαι του PT20210 έχουν εκτελεσθεί, συνήθως δεν επαναλαμβάνονται εκτός εάν υπάρχει ανάγκη επιβεβαίωσης αυτών των αποτελεσμάτων.

Εάν η δοκιμασία για την αντίσταση στην APCεπιβεβαιωθεί με την εξέταση μετάλλαξης του παράγοντα VLeiden, οι μεταλλάξεις του παράγοντα VLeidenκαι του PT20210 δεν χρειάζονται άλλη επιβεβαίωση.

 Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Η αντίσταση στην APCοφείλεται περίπου στο 95% των περιπτώσεων σε μετάλλαξη στον παράγοντα VLeiden, αλλά εάν υπάρχει αντίσταση, η μετάλλαξη του παράγοντα VLeidenπρέπει να επιβεβαιωθεί με γενετική εξέταση.

Εάν η γενετική ανάλυση δείξει ένα μεταλλαγμένο αντίγραφο του  παράγοντα VLeiden, τότε ο ασθενής είναι ετεροζυγώτης. Εάν υπάρχουν δύο αντίγραφα μεταλλαγμένα, τότε είναι ομοζυγώτης. Εάν υπάρχει ένα μεταλλαγμένο αντίγραφο του  PT20210 τότε ο ασθενής είναι ετεροζυγώτης, εάν υπάρχουν δύο αντίγραφα μεταλλαγμένα τότε είναι ομοζυγώτης.

Ο κίνδυνος λόγω της ύπαρξης της μετάλλαξης ποικίλει από άτομο σε άτομο. Εάν ο ασθενής είναι ασυμπωματικός, μπορεί να μην εμφανίσει ποτέ VTE. Εάν ο ασθενής έχει ένα ή περισσότερα θρομβωτικά επεισόδια, τότε η ύπαρξη μετάλλαξης είναι η πιο πιθανή αιτία και ο ασθενής έχει αυξημένο κίνδυνο για ένα ακόμη επεισόδιο. Εάν δεν βρεθούν μεταλλάξεις, τότε πιθανόν η κατάσταση του ασθενή να οφείλεται σε άλλη αιτία.

Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να γνωρίζω;

Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τον παράγοντα VLeiden, το PT20210 και άλλων κληρονομούμενων και επίκτητων ανεπαρκειών παραγόντων είναι ανεξάρτητοι. Ένας ασθενής μπορεί να έχει περισσότερους από έναν και οι σχετιζόμενοι κίνδυνοι είναι αθροιστικοί. Επιπρόσθετα από αυτούς τους κληρονομούμενους και τους επίκτητους παράγοντες κινδύνου, υπάρχουν και οι  ελεγχόμενοι παράγοντες -όπως π.χ. η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων- οι οποίοι μπορεί να ενεργοποιήσουν τους υπάρχοντες παράγοντες κινδύνου. Για παράδειγμα, εάν μία ασθενής είναι ετεροζυγώτης για τον παράγοντα VLeidenμπορεί να έχει 2 με 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης VTE. Εάν επίσης όμως χρησιμοποιεί αντισυλληπτικά ο συνδυασμένος κίνδυνος μπορεί να αυξηθεί 25 φορές  από ότι εάν ήταν μόνο ετεροζυγώτης στον  παράγοντα VLeiden.

 Κάποιες μελέτες έχουν δείξει συσχέτιση μεταξύ της μετάλλαξης του παράγοντα VLeiden και επαναλαμβανόμενων αποβολών.