Τι προσδιορίζεται;
Ο ενεργοποιημένος χρόνος πήξης (ACT) είναι μία δοκιμασία πήξης που χρησιμοποιείται βασικά για την παρακολούθηση της αντιπηκτικής θεραπείας με υψηλές δόσεις μη-κλασματοποιημένης (πρότυπης) ηπαρίνης. Η ηπαρίνη είναι ένας αναστολέας της πήξης του αίματος που δίνεται συνήθως είτε ενδοφλεβίως (IV) είτε σε ενέσιμη μορφή. Σε μέτριες δόσεις, η ηπαρίνη χρησιμοποιείται για να βοηθήσει στην αποτροπή και θεραπεία μη φυσιολογικών θρομβωτικών σχηματισμών του αίματος (θρόμβωση ή θρομβοεμβολή) και στην παρακολούθησή τους με το Χρόνο Μερικής Θρομβοπλαστίνης (PTT) ή την εξέταση ηπαρίνης αντι – Xa. Η παρακολούθηση τους είναι ένα ζωτικής σημασίας μέρος της αντιπηκτικής θεραπείας αφού κάθε χορήγηση ηπαρίνης επιδρά σε κάθε άτομο λίγο διαφορετικά. Εάν η ποσότητα της χορηγούμενης ηπαρίνης είναι ανεπαρκής τότε αναστέλλεται το σύστημα πήξης του σώματος και θρόμβοι αίματος σχηματίζονται στα αγγεία κατά μήκος όλου του σώματος. Εάν η ποσότητα ηπαρίνης είναι υπερβολικά μεγάλη, ο ασθενής μπορεί να υποστεί εκτεταμένη, ακόμα και απειλητική για τη ζωή αιμορραγία. 

Υψηλές δόσεις ηπαρίνης δίνονται πριν, κατά τη διάρκεια και για μικρό χρονικό διάστημα μετά από χειρουργικές επεμβάσεις ανοικτής καρδιάς. Κατά τη διάρκεια αυτών των διαδικασιών, πραγματοποιείται αορτοστεφανιαία παράκαμψη (μπαϊπάς) στην καρδιά και στους πνεύμονες Το αίμα τους φιλτράρεται και οξυγονώνεται εκτός του σώματος χρησιμοποιώντας μηχανικές συσκευές. Η επαφή του αίματος με τις τεχνητές επιφάνειες ενεργοποιεί τα αιμοπετάλια και την πήξη, πραγματοποιώντας μία ακολουθία βημάτων που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία θρομβωτικών σχηματισμών στο αίμα. Η υψηλή δόση ηπαρίνης αποτρέπει το σχηματισμών θρόμβων αλλά αφήνει το σώμα σε μία λεπτή δυναμική ισορροπία μεταξύ θρόμβωσης και αιμορραγίας. Σε αυτό το επίπεδο αντιπηκτικής αγωγής, ο PTTδεν είναι πλέον κλινικά χρήσιμος ως εργαλείο παρακολούθησης της πήξης. Η εξέταση του PTTπεριλαμβάνει μία αντίδραση πήξης σε δοκιμαστικό σωλήνα (invitro) όπου όταν τα επίπεδα της ηπαρίνης είναι υψηλά, το αίμα δεν πήζει.

Η μέτρηση του ACTείναι μία γρήγορη εξέταση που μπορεί να πραγματοποιηθεί παρακλινικά πριν από χειρουργείο ή άλλη ιατρική διαδικασία και μέσα ή κοντά στο χειρουργείο περιοδικά κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά το χειρουργείο. Όπως ο PTTέτσι και ο ATCμετράει το ανασταλτικό αποτέλεσμα της ηπαρίνης και των άλλων αντιπηκτικών φαρμάκων στο σύστημα πήξης του σώματος. Η εξέταση του ACTεπιτρέπει σχετικά ραγδαίες μεταβολές στην έγχυση ηπαρίνης, βοηθώντας τον ασθενή να φθάσει και να διατηρήσει ένα σταθερό επίπεδο αντιπηκτικής αγωγής. Μόλις τελειώσει το χειρουργείο και ο ασθενής έχει σταθεροποιηθεί, οι δόσεις ηπαρίνης μειώνονται χαρακτηριστικά.

Η ευαισθησία της εξέτασης του ACTστην ηπαρίνη εξαρτάται από τη μέθοδο που χρησιμοποιείται. Μερικές εξετάσεις ACTείναι σχεδιασμένες για την παρακολούθηση χαμηλότερων επιπέδων ηπαρίνης, ενώ άλλες είναι καταλληλότερες για την παρακολούθηση υψηλών επιπέδων ηπαρίνης. Όταν η ηπαρίνη φθάνει σε επίπεδα θεραπευτικής συντήρησης, ο ACTσυνήθως αντικαθίσταται από την εξέταση PTT.

Η εξέταση ACTχρησιμοποιείται μερικές φορές για την παρακολούθηση της θεραπείας κανονικής δόσης ηπαρίνης σε άτομα με καταγεγραμμένο Αντιπηκτικό Λύκο (LAC). Η δοκιμασία τουPTTδεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αυτούς τους ασθενείς διότι ο Αντιπηκτικός Λύκος επηρεάζει την εξέταση.

Η εξέταση του ACTμπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση της ανασταλτικής επίδρασης μίας νέας κατηγορίας φαρμάκων που ονομάζονται άμεσοι αναστολείς θρομβίνης (π.χ. μπιβαλιρουδίνη, αργατρομπάνη) στο σύστημα πήξης.

Πώς συλλέγεται το προς εξέταση δείγμα;
Δείγμα αίματος λαμβάνεται μέσω της εισαγωγής μίας βελόνας μέσα σε μία φλέβα στο χέρι.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Εάν οι υποβαλλόμενες ιατρικές δοκιμές προκαλούν σε εσάς ή σε άτομα που σας ενδιαφέρουν ανησυχία, αμηχανία, ή δυσκολία διαχείρισης, θα μπορούσατε να διαβάσετε ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω άρθρα: CopingwithTestPain, Discomfort, andAnxiety(Αντιμετωπίζοντας τη δοκιμασία του πόνου, τη δυσφορία και το άγχος), TipsonBloodTesting(Μικρές συμβουλές για τις εξετάσεις αίματος), TipstoHelpChildrenthroughTheirMedicalTests(Μικρές συμβουλές να βοηθήσετε τα παιδιά στην εκπόνηση των ιατρικών εξετάσεων), και TipstoHelptheElderlythroughTheirMedicalTests(Μικρές συμβουλές να βοηθήσετε τα ηλικιωμένα άτομα στην εκπόνηση των ιατρικών εξετάσεων).

Απαιτείται κάποια προετοιμασία της εξέτασης για να εξασφαλίσουμε την ποιότητα του δείγματος;
Δεν απαιτείται προετοιμασία της εξέτασης.