Εξετάσεις

Η διαγνωστική διαδικασία αρχίζει με κλινική εξέταση, συμπεριλαμβανόμενων της γενικής εξέτασης πυέλου και λήψης ιατρικού ιστορικού. Ο γιατρός θα ρωτήσει τη γυναίκα για τα συμπτώματα της, τη διάρκεια και τη συχνότητα τους, τις συνταγογραφούμενες φαρμακευτικές αγωγές (όπως αντιβιοτικά ή λήψη αντισυλληπτικών από το στόμα) καθώς και κάθε μη συνταγογραφούμενη θεραπεία που έχει δοκιμάσει. Ο γιατρός μπορεί να την ρωτήσει για τις προσωπικές της συνήθειες (πλύσιμο, χρήση γυναικείων προϊόντων ή αρωματικών σαπουνιών, στενά ρούχα κτλ.) και για τις σεξουαλικές της πρακτικές. Από αυτές τις πληροφορίες, η απόφαση που θα βγει αφορά το είδος των εξετάσεων που πρέπει να γίνουν.

Οι στόχοι των εξετάσεων είναι να διαγνωστεί η κολπίτιδα και να καθοριστεί η υποκείμενη αιτία, προκειμένου να γίνει η κατάλληλη επιλογή θεραπείας. Οι εξετάσεις χρησιμοποιούνται επίσης για να αξιολογηθούν οι καλύτερες θεραπευτικές επιλογές έναντι αυτών που δεν ανταποκρίνονται στην αρχική θεραπεία και/ή που έχουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια.

Η κλινική διάγνωση της βακτηριακής κολπίτιδας είναι βασισμένη στα κριτήρια του Amsel, σύμφωνα με τα οποία η διάγνωση της κολπίτιδας τίθεται από την παρουσία τριών από τα τέσσερα παρακάτω συμπτώματα:

· Γκριζωπές - λευκές κολπικές εκκρίσεις.

·         Κολπικό pHμεγαλύτερο από 4,5.

·         Παρουσία «cluecells» σε υγρό παρασκεύασμα.

·         Παρουσία οσμής ψαριού με την προσθήκη 10% υδροξειδίου του καλίου (βλέπε παρακάτω).  

Εργαστηριακές εξετάσεις

Μερικές μέθοδοι εξετάσεων μπορούν να πραγματοποιηθούν στο γραφείο του γιατρού ή σε κλινική από γυναικολόγο γιατρό αλλά μπορεί και το δείγμα μπορεί να σταλεί στο εργαστήριο.

Ο «χρυσός κανόνας» για τη διάγνωση της βακτηριακής κολπίτιδας είναι η άμεση εξέταση των κολπικών εκκρίσεων, οι οποίες μπορούν να μελετηθούν στο μικροσκόπιο ως άχρωμο υγρό παρασκεύασμα ή ως χρώση Gramεπί αντικειμενοφόρου πλάκας.

Υγρό παρασκεύασμα και υγρό επίχρισμα

Σταγόνα κολπικού εκκρίματος τοποθετείται σε γυάλινη αντικειμενοφόρο πλάκα και μελετάται στο μικροσκόπιο. Παραδείγματα τυπικών ευρημάτων για κολπίτιδα είναι τα παρακάτω:

·         Βακτηριακή κολπίτιδα – η παρουσία «cluecells» (επιθηλιακών κυττάρων του κόλπου με το μεγαλύτερο μέρος της επιφανείας τους καλυμμένο με βακτήρια), και η παρουσία ελαχίστων ως καθόλου λευκών αιμοσφαιρίων αποτελούν τα χαρακτηριστικότερα ευρήματα.

·         Καντιντίαση – ο μύκητας αυτός μπορεί να παρατηρηθεί ως εκβλαστήσεις μυκήτων και/ή σωλήνες ή δομές σαν διακλαδώσεις (ψευδοϋφές).

·         Τριχομοναδίαση – οι τριχομονάδες είναι παράσιτα τα οποία μπορούμε να δούμε ως οβάλ σωματίδια με τριχωτές δομές (μαστίγια) που κινούνται.

Χρώση Gram

Κολπικό υγρό τοποθετείται πάνω σε γυάλινη αντικειμενοφόρο πλάκα και χρωματίζεται με ειδική χρώση (Χρώση Gram). Αναζητούνται στο δείγμα συγκεκριμένοι βακτηριακοί τύποι  και η αξιολόγηση του βασίζεται στην αφθονία του κάθε είδους. Εάν το 20% ή περισσότερο από τα επιθηλιακά κύτταρα του δείγματος είναι καλυμμένο από βακτήρια («cluecells»), η διάγνωση της βακτηριακής κολπίτιδας έχει τεθεί. Η μείωση του αριθμού των φυσιολογικών βακτηριακών κυττάρων όπως των γαλακτοβάκκιλων συνδέεται με τη βακτηριακή κολπίτιδα. Η παρουσία μυκήτων μπορεί επίσης να ανιχνευτεί με τη χρώση Gram, ενώ αντίθετα το παράσιτο τριχομονάδα δεν μπορεί.

Άλλες κρίσιμες εξετάσεις στο δείγμα είναι οι ακόλουθες:

Η εξέταση pH  

Προσδιορίζεται το pHτο κολπικού εκκρίματος.

·         pHμικρότερο από 4,5 είναι φυσιολογικό αλλά μπορεί αυτό να παρατηρηθεί και σε μυκητίαση (καντιντίαση).

·         AυξημένοpH (όπως μεγαλύτερο από 5,0) μπορεί να παρατηρηθεί σε βακτηριακή κολπίτιδα και τριχομοναδίαση.

Η εξέταση εισπνοής (Shifftest) και το νωπό παρασκεύασμα KOH.

Κολπικό έκκριμα τοποθετείται σε γυάλινη αντικειμενοφόρο πλάκα με μια σταγόνα 10% υδροξειδίου του καλίου (KOH).

·         Βακτηριακή κολπίτιδα: χημικές ενώσεις που καλούνται αμίνες θα απελευθερωθούν προκαλώντας οσμή ψαριού.

·         Καντιντίαση: εκβλαστήματα μυκήτων και ψευδοϋφές παρατηρούνται ευκολότερα.

·         Τριχομοναδίαση: μπορεί επίσης να παράγει δυσάρεστη οσμή.

Καλλιέργειες κολπικού εκκρίματος

·         Οι καλλιέργειες κολπικού εκκρίματος πρέπει να αποθαρρύνονται για τη διάγνωση της βακτηριακής κολπίτιδας. Η Gardnerellavaginalisμπορεί να καλλιεργηθεί από το 50-60% των υγιών, συμπτωματικών γυναικών και γι’ αυτό η ανάπτυξη των βακτηρίων αυτών στις καλλιέργειες είναι δύσκολο να ερμηνευθεί.

·         Καντιντίαση: η καλλιέργεια μυκήτων μπορεί να ζητηθεί για να βοηθήσει την θεραπεία επίμονων ή επανεμφανιζόμενων λοιμώξεων και για την ταυτοποίηση του παρόντος μύκητα.

·         Τριχομοναδίαση: ειδική καλλιέργεια τριχομονάδας μπορεί να πραγματοποιηθεί για την ανίχνευση της τριχομονάδας όταν η μικροσκοπική εξέταση δεν είναι αποτελεσματική.

Επιπλέον εξεταστικές μέθοδοι είναι διαθέσιμες για την αναγνώριση των αιτιών της κολπίτιδας όπως:

·         Μοριακές μέθοδοι, για παράδειγμα η NAAT(πολλαπλασιασμός νουκλεϊκών οξέων) για την ανίχνευση τριχομονάδας, μυκητίασης ή βακτηριακής κολπίτιδας.

·         Γρήγορες εξετάσεις «παρά τη κλίνη του ασθενούς» (δηλαδή γίνονται από την ίδια την γυναίκα ή από τον γιατρό της στο ιατρείο του) για την ανίχνευση της τριχομονάδας ή της βακτηριακής κολπίτιδας.

Άλλες εξετάσεις

Αν κάποιος έχει τριχομοναδίαση και/ή υπάρχουν υπόνοιες για σεξουαλικές μεταδιδόμενες νόσους, οι συμπληρωματικές εξετάσεις πρέπει να γίνουν, συμπεριλαμβανόμενου της πολύ ειδικής εξέτασης, αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) για τον έλεγχο άλλων σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων όπως:

·         Ο έρπης.

·         Τα χλαμύδια.

·         Η γονόρροια.

·         Η σύφιλη.

·         Ο HPV.

·         Ο HIV.

Αν ένα άτομο έχει επαναλαμβανόμενες μυκητιάσεις, οι εξετάσεις παρακολούθησης μπορεί να γίνουν για να ψαχτούν υποκείμενες παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να συμβάλλουν στην κολπίτιδα όπως ο διαβήτης.

Μη εργαστηριακές εξετάσεις

Εκτός από την κλινική εξέταση, άλλες μη εργαστηριακές εξετάσεις, όπως οι απεικονιστικές εξετάσεις (π.χ. υπέρηχος), δεν απαιτούνται συνήθως για τη διάγνωση της κολπίτιδας. Ωστόσο, εάν υποψιάζεται ο γιατρός ότι υπάρχει σοβαρή επιπλοκή όπως η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου, τότε πρέπει να εκτελεστεί ένα υπερηχογράφημα πυέλου ή ένα διακολπικό υπερηχογράφημα. Αυτή η εξέταση ενδέχεται να αποκαλύψει την παρουσία διευρυμένων σαλπίγγων ή αποστήματος.