Τι είναι;

Η φυματίωση είναι μια μολυσματική ασθένεια που προκαλείται από το βακτήριο Mycobacterium tuberculosis. Η φυματίωση μπορεί να επηρεάσει πολλά από τα όργανα του σώματος, κυρίως όμως τους πνεύμονες. Μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω του αέρα, μέσω των εκκρίσεων του πνεύμονα, όπως τα πτύελα (πτύσμα ή φλέγμα) καθώς και μέσω αερολυμάτων που απελευθερώνονται με τον βήχα, το φτέρνισμα, το γέλιο ή την αναπνοή. Οι περισσότεροι από αυτούς που μολύνονται από το M. tuberculosis καταφέρνουν να περιορίσουν το μυκοβακτήριο σε μερικά μόνο κύτταρα του σώματός τους, όπου μένει ζωντανό σε ανενεργή μορφή. Αυτή η ανενεργή ή λανθάνουσα μόλυνση δεν καθιστά το άτομο άρρωστο ή μολυσματικό και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εξελίσσεται σε ενεργή φυματίωση.

Παρόλα αυτά, κάποιοι ασθενείς – ειδικά αυτοί με κατεστραμμένο ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα - μπορεί να αναπτύξουν απευθείας από την αρχική μόλυνση ενεργή φυματίωση. Επιπλέον στο 10% αυτών με λανθάνουσα μόλυνση φυματίωσης τα μυκοβακτήρια θα επανα-ενεργοποιηθούν και θα αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται οδηγώντας σε ενεργή εξελισσόμενη μορφή της φυματίωσης.

Η φυματίωση ήταν βασική αιτία θανάτου για χιλιάδες χρόνια. Πριν την ανακάλυψη των αντιβιοτικών λεγότανφθισική νόσος, και αυτοί που την κολλούσαν τίθονταν σε καραντίνα δηλαδή σε μακροπρόθεσμη ανάρρωσησε ειδικά νοσοκομεία, τα «σανατόρια», για το υπόλοιπο της ζωής τους. Η φυματίωση καθιερώθηκε ως νοσολογική οντότητα το 1913 στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου διαγνώστηκαν εκείνη την χρονιά 120.000 περιστατικά. Ο αριθμός νέων κρουσμάτων μειώθηκε σταδιακά μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Παρόλα αυτά ο αριθμός άρχισε να αυξάνεται πάλι στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και έχει ρυθμό αύξησης 25% τα τελευταία 10 χρόνια. Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν σήμερα λίγο παραπάνω από 9.000 κρούσματα, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων που οδήγησαν στο θάνατο 334 ανθρώπων το 2009. Η φυματίωση είναι ακόμα και σήμερα η κύρια αιτία θανάτου από μόλυνση παγκοσμίως, σκοτώνοντας πάνω από 3 εκατομμύρια ανθρώπους το χρόνο.

Στις προηγμένες χώρες όπως η Αμερική ή το Ηνωμένο Βασίλειο, η πλειοψηφία των ασθενών ζούσε πριν σε πολυπληθείς ή περιορισμένους χώρους όπως φυλακές, γηροκομεία και σχολεία. Οι πιο ευπαθείς ήταν αυτοί που είχαν φτωχή ιατρική περίθαλψη ή ασθένειες με παθήσεις που εξασθένησαν το ανοσοποιητικό τους σύστημα, όπως: άστεγοι, αλκοολικοί, χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών, ασθενείς AIDSκαι ασθενείς χρόνιων παθήσεων των νεφρών ή του ήπατος.Τα νέα κρούσματα είναι συχνάανθεκτικά σε πολλά φάρμακα, κάνοντας τη θεραπεία τους ακόμα πιο δύσκολη. Το αναθεωρημένο πρόγραμμα εμβολιασμών του Ηνωμένου Βασιλείου για τη φυματίωση σκοπεύει να εντοπίσει νήπια σε περιοχές όπου η συχνότητα εμφάνισης της νόσου είναι πάνω από 40 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους, ή έχουν γονείς ή παππούδες που γεννήθηκαν σε χώρες με κρούσματα της νόσου.