Εξετάσεις

Εργαστηριακές Εξετάσεις

Λανθάνουσα Φυματίωση

Η εξέταση για το Mycobacterium tuberculosisξεκινά με το δερματικό τεστ φυματίωσης (δερματοοαντίδραση Mantoux). Η δοκιμασία αυτή δεν χρησιμοποιείται σαν γενική εξέταση ελέγχου (screeningtest), αλλά μόνο σε ανθρώπους που κινδυνεύουν να κολλήσουν την ασθένεια και σε αυτούς που εργάζονται ή ζουν μαζί με ασθενείς υψηλού κινδύνου. Πολλές φορές η δερματική δοκιμασία φυματίωσης γίνεται στα παιδιά που μόλις ξεκινούν το σχολείο ή σε ενήλικες που πρόκειται να απασχοληθούν σε κάποιο νέο επάγγελμα. Το θετικό αποτέλεσμα μπορεί να σημαίνει λανθάνουσα φυματίωση, αλλά αυτό πρέπει να επιβεβαιωθεί από περαιτέρω αιματολογικές εξετάσεις, ή άλλες εξετάσεις όπως είναι η ακτινογραφία θώρακα. Οι εξετάσεις αυτές θα δείξουν εάν υπάρχει ενεργή νόσος.

Ενεργή Φυματίωση
Για να διαγνωστεί η φυματίωση του αναπνευστικού συστήματος συλλέγονται 3 έως 5 δείγματα πρωινών πτυέλων δηλαδή μόλις ξυπνήσει ο ασθενής μιας και αυτά τα δείγματα περιέχουν πιθανότατα την μεγαλύτερη ποσότητα των βακτηρίων της φυματίωσης. Αν ο γιατρός υποψιάζεται κάποια φυματίωση εκτός των πνευμόνων τα δείγματα θα συλλεγούν από το σημείο που είναι πιθανό να βρίσκεται η μόλυνση, πχ μπορεί να συλλεχτούν πολλαπλά δείγματα γαστρικών εκπλύσεων/αναρροφήσεων ή ούρων. Άλλες φορές μπορεί να συλλεγεί εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ), ιστός βιοψίας ή άλλα υγρά του σώματος.

H διάγνωση της φυματίωσης μπορεί να γίνει με την μικροσκόπηση δείγματος επιχρίσματος αφού έχει βαφτεί με ειδική χρώση για οξεάντοχα βακτήρια. Τα θετικά επιχρίσματα των οξεάντοχων βακτηρίων σημαίνουν πιθανότατα φυματίωση, αφού το M. tuberculosisείναι το πιο γνωστό οξεάντοχο βακτήριο. Παρόλα αυτά το επίχρισμα δεν βοηθά στη διάκριση μεταξύ των διαφόρων ειδών τους.

Ο γενετικός έλεγχος ή η μοριακή εξέταση της φυματίωσης μπορούν να μας δώσουν επιπλέον πληροφορίες (ενισχύοντας/αναπαράγοντας τους γενετικούς παράγοντες της  φυματίωσης)  περιορίζοντας έτσι τη ταυτοποίηση σε μία ομάδα μυκοβακτηρίων (από τα οποία το M. tuberculosisείναι το πιο γνωστό). Παρόλο που τα αποτελέσματα των επιχρισμάτων των οξεάντοχων βακτηρίων και των γενετικών εξετάσεων μπορούν να είναι διαθέσιμα την ίδια μέρα με τη δειγματοληψία, πρέπει τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά αποτελέσματα να επιβεβαιώνονται με καλλιέργεια. Οι καλλιέργειες αυτές γίνονται με τη χρήση στείρων και συμπυκνωμένων υγρών του σώματος.Τα θρεπτικά υποστρώματα τους και η επώαση σε αυτά παρέχουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την αργή ανάπτυξη των μυκοβακτηρίων. Από τα αποτελέσματα των καλλιεργειών γίνεται ταυτοποίηση των μικροοργανισμών και εντοπίζεται σε ποια αντιβιοτικά έχουν ευαισθησία. Γενικά αυτή η διαδικασία είναι χρονοβόρα και μπορεί να διαρκέσει από αρκετές μέρες μέχρι και οκτώ βδομάδες μέχρι να είμαστε βέβαιοι για το αποτέλεσμα.

Μόλις ταυτοποιηθεί το M. tuberculosisκαι ξεκινήσει η θεραπεία, τα επιχρίσματα και οι καλλιέργειες των οξεάντοχων βακτηρίων χρησιμοποιούνται για να παρακολουθείται η αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

Μη εργαστηριακές εξετάσεις

Όταν το αποτέλεσμα της δερματοαντίδρασης είναι θετικό τότε ακολουθεί ακτινογραφία θώρακος για να βρεθούν σημάδια ανάπτυξης του μυκοβακτηρίου και να καθοριστεί αν ο ασθενής έχει ενεργή ή λανθάνουσα φυματίωση. Η φλεγμονή από φυματίωση εμφανίζει χαρακτηριστικά ευρήματα στις ακτινογραφίες, τα οποία περιλαμβάνουν κοιλότητες (οπές) και ασβεστοποίηση οργάνων όπως είναι οι πνεύμονες και οι νεφροί. Περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τις ραδιολογικές εξετάσεις μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα του «The Royal College of Radiologists».