Τι είναι το άσθμα;
Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που χαρακτηρίζεται από αναστρέψιμες ή τουλάχιστον μερικώς αναστρέψιμες στενώσεις των βρόγχων των πνευμόνων. Οι βρόγχοι είναι μυϊκοί σωλήνες που μεταφέρουν αέρα στους πνεύμονες, μεταφέροντας τον από και προς μικρότερους αεραγωγούς, οι οποίοι ονομάζονται βρογχιόλια.
Τα τοιχώματα των βρόγχων των ατόμων που υποφέρουν από άσθμα είναι ερεθισμένα και πρησμένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη στένωση των αεραγωγών οπότε η αναπνοή καθίσταται πιο δύσκολη, με τελικό αποτέλεσμα την εμφάνιση συριγμού, δύσπνοιας ή βήχα. Οξείες κρίσεις άσθματος ή επεισόδια αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης αυτού του προβλήματος στενεύοντας τους μύες των βρόγχων και εκκρίνοντας υπερβολικές ποσότητες βλέννας. Η διάμετρος των βρόγχων μπορεί να μειωθεί σε τέτοιο σημείο ώστε να μπορεί να εισέρχεται και να εξέρχεται μόνο μικρή ποσότητα αέρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το προσβεβλημένο άτομο να εμφανίσει βήχα και συριγμό, σφίξιμο στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή. Αν και η αιτία δεν είναι σαφής, κρίσεις άσθματος μπορεί να συμβούν οποιαδήποτε στιγμή, αλλά είναι ιδιαίτερα συχνές τις νυχτερινές και πρωινές ώρες. Σοβαρές κρίσεις άσθματος μπορεί να είναι απειλητικές για την υγεία και συχνά απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου 22 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από άσθμα. Υπολογίζεται ότι τα 6 εκατομμύρια από αυτούς είναι παιδιά, καθιστώντας το άσθμα μία από τις πιο κοινές χρόνιες ασθένειες της παιδικής ηλικίας. Πριν από την εφηβεία, το άσθμα προσβάλει τα αγόρια σε μεγαλύτερο ποσοστό απ’ ότι τα κορίτσια. Μετά την εφηβεία, επηρεάζει περισσότερο τα κορίτσια. Η κατάσταση είναι πιο διαδεδομένη στις αστικές περιοχές απ’ ότι στις αγροτικές και σε άτομα Αφρικανικής και Ισπανικής καταγωγής παρά σε Καυκάσιους. Το άσθμα δεν είναι μία ασθένεια που μπορεί να προληφθεί ή να θεραπευτεί, αλλά είναι ελεγχόμενη και οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από αυτό μπορούν να ζήσουν μια σχετικά φυσιολογική ζωή.
Ενδείξεις και συμπτώματα
Το άσθμα διαχωρίζεται σε τέσσερις κατηγορίες με βάση τη σοβαρότητα και τη συχνότητα των συμπτωμάτων. Οι κατηγορίες αυτές περιλαμβάνουν το ήπιο διαλείπον, το ήπιο εμμένον, το μέτριο εμμένον και το σοβαρό εμμένον άσθμα. Οι ασθενείς με ήπιο διαλείπον άσθμα μπορεί να έχουν μόνο περιστασιακά επεισόδια και τον υπόλοιπο καιρό κανένα. Οι ασθενείς με σοβαρό εμμένον άσθμα είναι πιθανό να χρειάζονται καθημερινή φαρμακευτική αγωγή για να ελέγχουν την κατάστασή τους.
Η ακριβής αιτία του άσθματος είναι άγνωστη, αλλά πρόκειται για μια σύνθετη αλληλεπίδραση διαφορετικών παραγόντων. Το κυριότερο πρόβλημα φαίνεται πως είναι η απελευθέρωση φλεγμονωδών μορίων από κύτταρα των τοιχωμάτων των βρόγχων ως απάντηση σε διάφορα ερεθίσματα. Τα ερεθίσματα για τις κρίσεις άσθματος είναι διαφορετικά για κάθε άτομο. Μερικά από αυτά είναι τα εξής:
• Αλλεργιογόνα όπως γύρη, ζωικά αλλεργιογόνα (τρίχες, κύτταρα), σκόνη/σπόρια, τρόφιμα.
• Μη αλλεργικά αλλεργιογόνα όπως προϊόντα καθαρισμού, προϊόντα για τα μαλλιά, εποξειδικές κόλλες, καπνός, χημικές ουσίες.
• Άθληση (η άσκηση μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα του άσθματος).
• Άγχος και έντονες συναισθηματικές καταστάσεις.
• Έκθεση σε κρύο αέρα.
• Ορισμένα φάρμακα όπως β-αναστολείς και ασπιρίνη.
Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από άσθμα, όχι όμως όλοι, είναι αλλεργικοί σε συγκεκριμένες ουσίες. Οι κρίσεις άσθματος οφείλονται τότε στα συγκεκριμένα αλλεργιογόνα.
Άλλες παθήσεις των πνευμόνων μπορεί να έχουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά του άσθματος, να συνυπάρχουν με το άσθμα και/ή να επιδεινώνουν το άσθμα. Σε ορισμένους ανθρώπους παθήσεις όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD) μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τις κρίσεις άσθματος σε ορισμένους ανθρώπους.
