Πώς χρησιμοποιείται;

Η εξέταση της τεστοστερόνης χρησιμοποιείται για τη διάγνωση διαφόρων παθολογικών καταστάσεων σε άνδρες, γυναίκες, κορίτσια και αγόρια. Τέτοια παραδείγματα είναι:
• Καθυστερημένη ή πρόωρη εφηβεία στα αγόρια.
• Μειωμένη σεξουαλική διάθεση σε άνδρες και γυναίκες.
• Στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες.
• Στειρότητα σε άνδρες και γυναίκες.
• Όγκοι των όρχεων στους άνδρες.
• Διαταραχές του υποθαλάμου ή της υπόφυσης.
• Υπερτρίχωση και αρρενοποίηση των κοριτσιών και των γυναικών.

Η εξέταση της ολικής τεστοστερόνης μετρά την τεστοστερόνη, η οποία συνδέεται με τις πρωτεΐνες στο αίμα (π.χ. την αλβουμίνη και την σφαιρίνη δεσμεύουσα τις ορμόνες του φύλου [SHBG]), καθώς και τη τεστοστερόνη που δεν δεσμεύεται. Ωστόσο, η εξέταση της ελεύθερης ή βιοδιαθέσιμης τεστοστερόνης χρησιμοποιείται όταν τα επίπεδα της SHBG στο αίμα είναι παθολογικά.

Πότε ζητείται;

Στα αγόρια με καθυστέρηση στην εφηβική τους ανάπτυξη, ζητείται συχνά εξέταση τεστοστερόνης μαζί με τις εξετάσεις FSH και LH. Παρά το γεγονός ότι η έναρξη της εφηβείας διαφέρει από άτομο σε άτομο η εφηβεία γενικά ισχύει ότι ξεκινά από την ηλικία των 10 ετών.
Μεταξύ των συμπτωμάτων της καθυστερημένης εφηβείας περιλαμβάνονται:

• Η καθυστερημένη ανάπτυξη της μυϊκής μάζας.
• Η έλλειψη της εμβάθυνσης της φωνής ή της ανάπτυξης των τριχών του σώματος.
• Η αργή ή καθυστερημένη ανάπτυξη των όρχεων και του πέους.

Η εξέταση μπορεί επίσης να ζητηθεί, όταν ένα νεαρό αγόρι εμφανίζει πρόωρη εφηβεία με έντονα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου. Αιτίες της πρώιμης εφηβείας στα αγόρια, λόγω αυξημένης τεστοστερόνης, είναι διάφοροι όγκοι και η συγγενή υπερπλασία των επινεφριδίων.
Στους άνδρες, η εξέταση ζητείται όταν υπάρχουν ενδείξεις υπογονιμότητας ή όταν ένας άνδρας έχει μειωμένη σεξουαλική διάθεση ή στυτική δυσλειτουργία. Άλλα συμπτώματα είναι η έλλειψη γενειάδας και τριχών στο σώμα, η μειωμένη μυϊκή μάζα, και η ανάπτυξη των μαστών (γυναικομαστία). Επίσης έχει συσχετιστεί με χαμηλά επίπεδα ολικής και βιοδιαθέσιμης τεστοστερόνης, με μεγαλύτερη παρουσία σπλαχνικού λίπους (λίπος κοιλιάς ή οργανικό λίπος), αντίσταση στην ινσουλίνη, και αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.
Στις γυναίκες, η εξέταση τεστοστερόνης ζητείται όταν η γυναίκα έχει ακανόνιστη ή καθόλου έμμηνο ρύση (αμηνόρροια), δυσκολεύεται να μείνει έγκυος, ή εμφανίζει αρρενωπά χαρακτηριστικά, όπως υπερτρίχωση προσώπου και σώματος, τριχόπτωση κεφαλής (φαλάκρα) ανδρικού τύπου και χαμηλή φωνή. Τα επίπεδα τεστοστερόνης μπορούν να αυξηθούν λόγω των όγκων που αναπτύσσονται είτε στην ωοθήκη ή στα επινεφρίδια ή λόγω άλλων συνθηκών όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).

Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Άνδρες:
Το φυσιολογικό εύρος για τα επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες είναι ιδιαίτερα μεγάλο και ποικίλλει ανάλογα με το στάδιο της ωρίμανσης και ηλικίας. Φυσιολογικά τα επίπεδα της τεστοστερόνης μειώνονται σιγά – σιγά αρχής γενομένης της τρίτης δεκαετίας της ζωής. Το ποσοστό μείωσης ενδέχεται να είναι μεγαλύτερο στους παχύσαρκους άνδρες ή άνδρες με χρόνιες παθήσεις ή άνδρες που λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα.

Το χαμηλό επίπεδο της τεστοστερόνης (υπογοναδισμός) μπορεί να οφείλεται σε:

• Στον υποθάλαμο ή την υπόφυση.
• Γενετικές ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν μειωμένη παραγωγή. τεστοστερόνης στους νέους (Klinefelter, Kallman, και Prader-Willi σύνδρομα) ή ανεπάρκεια των όρχεων και στειρότητα (όπως μυοτονική δυστροφία, μία μορφή μυϊκής δυστροφίας).
• Διαταραγμένη παραγωγή τεστοστερόνης, λόγω των επίκτητων βλαβών στους όρχεις, λόγω αλκοολισμού, σωματικής βλάβης, ή ιογενείς ασθένειες όπως παρωτίτιδα.

Τα αυξημένα επίπεδα της τεστοστερόνης στους άνδρες μπορεί να σημαίνουν:

• Όγκους των όρχεων.
• Όγκους των επινεφριδίων που παράγουν τεστοστερόνη.
• Χρήση ανδρογόνων (που ονομάζονται επίσης αναβολικά στεροειδή).
• Πρόωρη εφηβεία από άγνωστη αιτία σε αγόρια.
• Υπερθυρεοειδισμό.
• Συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων.

Γυναίκες:
Στις γυναίκες, τα επίπεδα τεστοστερόνης είναι συνήθως χαμηλά. Τα αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να σημαίνουν:
• PCOS.
• Όγκο των Ωοθηκών ή των επινεφριδίων.
• Συγγενή υπερπλασία του φλοιού των επινεφριδίων.

Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να ξέρω;
• Στους άνδρες ο αλκοολισμός και η ηπατική νόσος μπορεί να μειώσει τα επίπεδα τεστοστερόνης όπως επίσης και τα φαρμακευτικά σκευάσματα ανδρογόνων και στεροειδών.
• Ο καρκίνος του προστάτη ανταποκρίνεται στα ανδρογόνα και για αυτό πολλοί άνδρες με προχωρημένο καρκίνο του προστάτη λαμβάνουν φάρμακα που μειώνουν τα επίπεδα τεστοστερόνης.
• Κάποια φάρμακα όπως τα αντιεπιληπτικά, τα βαρβιτουρικά και η κλομιφαίνη μπορεί να προκαλέσουν αύξηση των επιπέδων της τεστοστερόνης. Επίσης οι γυναίκες που λαμβάνουν θεραπεία με οιστρογόνα μπορεί να έχουν αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης.