Ο έλεγχος των αερίων του αίματος δείχνει στον γιατρό εάν έχετε αρκετό οξυγόνο στο αίμα σας και εάν υπάρχει ή όχι διαταραχή στο pH του αίματος, αν είναι περισσότερο όξινο, (οξέωση), ( acidosis), ή περισσότερο αλκαλικό/βασικό (αλκάλωση), ( alkalosis). Τα αέρια του αίματος μετρούν άμεσα:
- Το pH . Μέτρηση του επιπέδου των ιόντων υδρογόνου (Η+), που δείχνει την κατάσταση του ισοζυγίου οξέων /βάσεων στο αίμα σας. Το pH στο αίμα μειώνεται (γίνεται πιο όξινο) όταν αυξάνεται η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα ( pCO 2) και άλλων οξέων, και το pH αυξάνει (γίνεται το αίμα περισσότερο αλκαλικό) όταν μειώνεται η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα ή αυξάνει η ποσότητα των βάσεων στο αίμα όπως τα διττανθρακικά ( HCO 3 - ).
- Το pO 2 . Τη μερική πίεση του οξυγόνου (ποσότητα αερίου οξυγόνου διαλυμένο στο αίμα).
- Το pCO 2 . Τη μερική πίεση του διοξειδίου του άνθρακα (ποσότητα αερίου διοξειδίου διαλυμένου στο αίμα): Καθώς τα επίπεδα του pCO 2 αυξάνουν, το pH του αίματος θα μειωθεί, θα γίνει πιο όξινο. Αντίθετα όταν τα επίπεδα του pCO 2 μειωθούν, το pH θα αυξηθεί, κάνοντας το αίμα πιο αλκαλικό.
Επίσης υπολογισμοί ή μετρήσεις μπορεί να γίνουν για να υπολογίσουμε και άλλες παραμέτρους όπως:
- Κορεσμός οξυγόνου. Το ποσοστό του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης ή πόσο οξυγόνο είναι δεσμευμένο με την αιμοσφαιρίνη των ερυθροκυττάρων και διαθέσιμο να μεταφερθεί μέσω των αρτηριών για να θρέψει τα κύτταρα του σώματος.
- HCO 3 - . Τα διττανθρακικά, είναι η κύρια μορφή του CO 2 στο σώμα, και μπορεί να υπολογισθεί από το pH και το pCO 2 . Είναι ένας υπολογισμός του μεταβολικού στοιχείου του οξεοβασικού ισοζυγίου. ( acid - base balance)
Τα διττανθρακικά εκκρίνονται και απορροφώνται εκ νέου (διατήρηση) από τους νεφρούς σε απάντηση των μεταβολών του pH και σχετίζεται ευθέως με τα επίπεδα του pH. Όσο ανεβαίνουν τα επίπεδα των διττανθρακικών τόσο ανεβαίνει και το επίπεδο του pH.
- Περίσσεια / έλλειμα βάσεως. Είναι ένας υπολογιζόμενος αριθμός που αντιπροσωπεύει τον ολικό αριθμό των ρυθμιστικών μεταβολικών παραγόντων (ανιόντων) στο αίμα. Αυτά τα ανιόντα περιλαμβάνουν: την αιμοσφαιρίνη, πρωτεΐνες, φωσφατικά και διττανθρακικά (που είναι το επικρατέστερο ανιόν). Αυτά τα ανιόντα προσπαθούν να αντισταθμίσουν τις διαταραχές του pH (πιο οξεωτικό/οξέωση, πιο αλκαλικό/αλκάλωση), που προκαλούνται από ασθένειες ή καταστάσεις που επηρεάζουν τους πνεύμονες (αναπνευστική οξέωση/αλκάλωση) ή τους νεφρούς (μεταβολική οξέωση/αλκάλωση).
Ο γιατρός θα κοιτάξει τα διττανθρακικά και την περίσσεια/έλλειμα βάσεως για να αξιολογήσει την ολική ρυθμιστική ικανότητα και να αποφασίσει ποια θεραπεία θα διορθώσει τη διαταραχή.
[Back to top]
Πώς συλλέγεται το προς εξέταση δείγμα;
Δείγμα αρτηριακού αίματος χρησιμοποιείται σχεδόν πάντα για την ανάλυση αερίων αίματος, αλλά σε μερικές περιπτώσεις όπως στα βρέφη, χρησιμοποιείται ολικό αίμα ( whole blood) από τη φτέρνα.
Αφού το αρτηριακό αίμα μεταφέρει οξυγόνο προς το σώμα και το φλεβικό μεταφέρει τα άχρηστα προϊόντα από το σώμα στους πνεύμονες, τα επίπεδα των αερίων και του pH δεν θα είναι τα ίδια στο αρτηριακό και στο φλεβικό αίμα.
Δείγμα αρτηριακού αίματος συνήθως συλλέγεται από την κερκιδική αρτηρία, στον καρπό, (βρίσκεται εσωτερικά του καρπού,κάτω από τον αντίχειρα, στο σημείο που ψηλαφάται ο σφυγμός). Ένα κυκλοφορικό test που ονομάζεται test Allen γίνεται πριν τη συλλογή για να εξασφαλισθεί ότι έχετε ικανοποιητική κυκλοφορία στον καρπό. Τ o test περιλαμβάνει πίεση και στις δύο αρτηρίες του καρπού την κερκιδική και την ωλένειο ταυτόχρονα και κατόπιν ελευθέρωση κάθε αρτηρίας ξεχωριστά για να φανεί η ερυθρότητα (επιστροφή του αίματος στο χέρι). Αν το χέρι δεν κοκκινίσει, θα εξετασθεί ο άλλος καρπός. Αίμα επίσης μπορεί να συλλεγεί και από τη βραχιόνιο αρτηρία στον αγκώνα ή από τη μηριαία αρτηρία στη βουβωνική χώρα (αυτές οι δύο απαιτούν ειδική εκπαίδευση για τη λήψη αίματος η οποία συνήθως γίνεται από γιατρό).
Στα νεογέννητα που αντιμετωπίζουν δυσκολία στην αναπνοή αμέσως μετά τη γέννηση, αίμα μπορεί να συλλεγεί και από τις δύο, την ομφάλιο αρτηρία και την ομφάλιο φλέβα και να εξετασθεί χωριστά.
Αν βρίσκεσθε σε οξυγονοθεραπεία, το οξυγόνο ή θα το κλείσετε για 20-30 λεπτά πριν τη συλλογή του αίματος για να γίνει εκτίμηση στον αέρα δωματίου, ή εάν δεν είναι ανεκτό αυτό ή ο γιατρός θέλει να εκτιμήσει τα επίπεδα του οξυγόνου με την οξυγονοθεραπεία, το ποσό του οξυγόνου που παίρνετε θα καταγραφεί ( συνήθως εκφράζεται σαν ποσοστό εισπνεόμενου οξυγόνου επί τοις %, π.χ 30% εισπνεόμενο οξυγόνο FIO 2 , ή σαν λίτρα ροής οξυγόνου /λεπτό.
Μετά τη λήψη του αρτηριακού αίματος θα σας ζητηθεί να κρατήσετε σφιχτά το σημείο για περίπου 5 λεπτά. Καθώς το αίμα αντλείται από την αρτηρία, στο σημείο της παρακέντησης θα χρειαστεί λίγος χρόνος μέχρι να σταματήσει η αιμορραγία. Αν λαμβάνετε αντιπηκτικά ή ασπιρίνη θα χρειασθούν 10-15 λεπτά για να σταματήσει το αίμα. Το άτομο που έκανε τη λήψη θα πιστοποιήσει ότι η αιμορραγία έχει σταματήσει και θα τοποθετήσει ένα κάλυμμα γύρω από τον καρπό που θα παραμείνει για περίπου μία ώρα.
Σημείωση: Αν το να υποβληθείτε σε ιατρικό έλεγχο προκαλεί σε εσάς ή σε κάποιο δικό σας πρόσωπο άγχος, στενοχώρια ή ακόμα και δυσκολία στο να χειρισθείτε την κατάσταση, θα πρέπει να διαβάσετε ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω άρθρα:
Αντιμετωπίζοντας τον Πόνο των ιατρικών εξετάσεων, Ενόχληση και Άγχος, Πληροφορίες για εξετάσεις αίματος, Πληροφορίες για να βοηθήσουμε τα παιδιά στις ιατρικές εξετάσεις και Πληροφορίες για να βοηθήσουμε τους ηλικιωμένους στις ιατρικές εξετάσεις.
‘Άλλο άρθρο: Ακολούθησε το δείγμα, διαφωτίζει τη λήψη και την πορεία του δείγματος αίματος και του φαρυγγικού επιχρίσματος.
