Τι είναι η πολλαπλή σκλήρυνση?

Η πολλαπλή σκλήρυνση (MS) είναι μία χρόνια πάθηση που προσβάλλει το ΚΝΣ. Προκαλεί φλεγμονή και καταστροφή της μυελίνης. Η μυελίνη περιβάλλει τις νευρικές ίνες και δρα σαν την μόνωση καλωδίου αποτρέποντας «βραχυκυκλώματα» που εκτρέπουν το νευρικό σήμα προς ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Η «απομυελίνωση» παρεμποδίζει την μετάδοση των νευρικών ώσεων, επηρεάζει τον έλεγχο των μυών και προκαλεί μία σειρά από αισθητικά, κινητικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Συνήθως η απώλεια της μυελίνης υποχωρεί με την πάροδο του χρόνου με αποτέλεσμα να υποχωρούν και τα συμπτώματα, αλλά οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μία συνεχή διαδικασία απομυελίνωσης και επαναμυελίνωσης, η οποία προκαλεί την προοδευτική αναπηρία των νευρικών ινών.

Η αιτία της πολλαπλής σκλήρυνσης είναι άγνωστη. Πιστεύεται ότι είναι μία αυτοάνοση κατάσταση η οποία μπορεί να πυροδοτηθεί από ιό, περιβαλλοντικούς παράγοντες και/ή μία γενετική προδιάθεση. Συνήθως η πολλαπλή σκλήρυνση εμφανίζεται και διαγιγνώσκεται για πρώτη φορά σε ηλικίες 20 με 50 ετών αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε μικρά παιδιά. Προσβάλλει συχνότερα γυναίκες, άτομα Καυκάσιας φυλής, βορειοευρωπαικής καταγωγής και άτομα που ζουν σε εύκρατα κλίματα. Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Πολλαπλής Σκλήρυνσης των ΗΠΑ, η νόσος προσβάλλει περίπου 2,1 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Εκτιμάται ότι περίπου 250.000 με 35.0000 άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πολλαπλή σκλήρυνση σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού Επεισοδίου. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου στον γενικό πληθυσμό υπολογίζεται ότι είναι περίπου 1 προς 750. Σε οικογένειες με ένα προσβεβλημένο μέλος ο κίνδυνος αυξάνεται σε 1 προς 40 ενώ είναι περίπου 1 προς 4 για τον ομοζυγωτικό δίδυμο ενός προσβεβλημένου ατόμου. Οι διαφορές αυτές ενισχύουν την αντίληψη ότι η νόσος έχει γενετικά αίτια.   

Δεν υπάρχει κάποια εξέταση που να μπορεί από μόνη της να οδηγήσει με βεβαιότητα στην διάγνωση της πολλαπλής σκλήρυνσης. Παρόλα αυτά η ιατρική κοινότητα αναζητεί τον καλύτερο συνδυασμό παραμέτρων που θα θέτουν με σιγουριά τη διάγνωση της νόσου. Οι παράμετροι αυτοί συγκαταλέγονται  σε μία λίστα που ονομάζεται «Κριτήρια McDonald» από το όνομα του ιατρού που ηγήθηκε το 2001 σχετικής ομάδας εμπειρογνωμόνων. Η λίστα ενημερώνεται τακτικά καθώς νέες έρευνες εμπλουτίζουν συνεχώς τις γνώσεις μας για την νόσο. Η διάγνωση γενικά βασίζεται στο ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και σε πολλά κλινικά ευρήματα και εργαστηριακές εξετάσεις. Εφαρμόζοντας τα σχετικά κριτήρια για την διάγνωση της πολλαπλής σκλήρυνσης, ο γιατρός θα πρέπει:

• Να καθορίσει ότι το ΚΝΣ έχει καταστραφεί σε δύο τουλάχιστον σημεία.
• Να επιβεβαιώσει ότι η βλάβη συνέβη σε διαφορετικές στιγμές με διαφορά μεταξύ τους άνω του ενός μηνός.
• Να αποκλείσει άλλες παθήσεις που προκαλούν παρόμοια σημεία και συμπτώματα.

Μετά από τη διάγνωση ο ασθενής θα πρέπει να καταταχθεί σε έναν από τους διάφορους τύπους πολλαπλής σκλήρυνσης με βάση τα σημεία και τα συμπτώματα, την συχνότητα των υποτροπών, τον ρυθμό εξέλιξης της νόσου και τον αριθμό των περιοχών του ΚΝΣ που έχουν καταστραφεί.

Οι κατηγορίες αυτές είναι:

• Υποτροπιάζουσα – διαλείπουσα
• Δευτεροπαθής προοδευτική
• Πρωτοπαθής προοδευτική
• Προοδευτικά υποτροπιάζουσα