Το δείγμα
Τι προσδιορίζεται; Αυτή η εξέταση προσδιορίζει την ποσότητα της κρεατινίνης στο αίμα και/ή τα ούρα. Η κρεατινίνη είναι ένα υποπροϊόν, που παράγεται στους μύες κατά την αποδόμηση μίας ουσίας, που λέγεται κρεατίνη. Η κρεατίνη είναι μέρος ενός κύκλου, που παράγει την ενέργεια που απαιτείται για τη σύσπαση των μυών. Η κρεατίνη και η κρεατινίνη παράγονται από το σώμα με σχετικά σταθερό ρυθμό. Το σύνολο σχεδόν της κρεατινίνης αποβάλλεται από τους νεφρούς, έτσι τα επίπεδα της στο αίμα είναι ένα καλό μέτρο της λειτουργίας των νεφρών. Η ποσότητα που παράγεται εξαρτάται από το σωματικό μέγεθος του ατόμου και την μυϊκή του μάζα. Έτσι οι συγκεντρώσεις κρεατινίνης είναι ελαφρά υψηλότερες στους άνδρες απ’ ότι στα παιδιά και τις γυναίκες.
Τα αποτελέσματα από μία εξέταση κρεατινίνης αίματος και κρεατινίνης ούρων 24ώρου χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της κάθαρσης κρεατινίνης.
Πώς συλλέγεται το δείγμα; Το δείγμα λαμβάνεται με μία σύριγγα από μία φλέβα στο μπράτσο σας. Μπορεί να σας ζητηθεί επιπρόσθετα να συλλέξετε όλα τα ούρα που θα παραχθούν σε ένα 24ωρο (ούρα 24ώρου). Ο ιατρός σας ή το εργαστήριο θα σας δώσουν οδηγίες για την σωστή συλλογή των ούρων. Τυπικά, ξεκινάτε την συλλογή μετά το πρωινό ξύπνημα και το πρώτο άδειασμα της κύστης. Δεν συλλέγετε τα ούρα της πρώτης πρωινής ούρησης, αλλά σημειώνετε τον χρόνο, που θα χρησιμοποιηθεί σαν σημείο έναρξης της 24ωρης συλλογής. Από την επόμενη φορά που θα αδειάσετε την ουροδόχο σας και ως την ίδια ώρα την επόμενη ημέρα φυλάτε τα ούρα που παράγετε.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Εάν η υποβολή σε ιατρικές εξετάσεις προκαλεί σε εσάς ή σε κάποιον που βρίσκεται στην φροντίδα σας άγχος, ντροπή ή δυσφορία, ίσως πρέπει να διαβάσετε ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω άρθρα:
Πώς να αντιμετωπίσετε τον πόνο, την δυσφορία και το άγχος των εργαστηριακών εξετάσεων, Οδηγίες για τον έλεγχο του αίματος, Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τις ιατρικές εξετάσεις τους και Πώς να βοηθήσετε τους ηλικιωμένους να αντιμετωπίσουν τις ιατρικές εξετάσεις τους.
Χρειάζεται κάποια προετοιμασία, ώστε να είναι το δείγμα κατάλληλο;Δεν απαιτείται προετοιμασία.
Η εξέταση
Πώς χρησιμοποιείται;
Πότε παραγγέλλεται;
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Τι άλλο πρέπει να γνωρίζω;
Πώς χρησιμοποιείται;
Η εξέταση της κρεατινίνης χρησιμοποιείται μαζί με την εξέταση της ουρίας BUN (blood urea nitrogen) test για την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας. Και οι δύο εξετάσεις παραγγέλλονται συχνά στα πλαίσια γενικών εξετάσεων comprehensive metabolic panel, μίας ομάδας δηλαδή εξετάσεων, που γίνονται για την εκτίμηση της λειτουργίας των βασικών οργάνων του σώματος. Οι γενικές εξετάσεις χρησιμοποιούνται για μαζικό έλεγχο υγειών ανθρώπων, κατά την διάρκεια τσεκάπ και για την αξιολόγηση ασθενών με οξείες acutely ή χρόνιες chronically νόσους. Αν τα αποτελέσματα εξετάσεων κρεατινίνης και ουρίας βρεθούν εκτός των ορίων αναφοράς ή αν έχετε ένα νόσημα όπως ο διαβήτης, που είναι γνωστό ότι επηρεάζει τους νεφρούς, τότε αυτές οι δύο εξετάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της πορείας της δυσλειτουργίας των νεφρών και της αποτελεσματικότητας της θεραπείας. Κρεατινίνη και ουρία αίματος μπορούν επίσης να παραγγελθούν για την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας πριν από κάποιες ιατρικές διαδικασίες, όπως η υπολογιστική τομογραφία (αξονική τομογραφία), που μπορεί να χρειάζονται την χρήση φαρμάκων, που μπορεί να βλάψουν τους νεφρούς.
Οι τιμές κρεατινίνης στο αίμα και στα ούρα μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό της κάθαρσης κρεατινίνης. Αυτή η εξέταση μετρά πόσο αποτελεσματικά διηθούν οι νεφροί σας από το αίμα μικρά μόρια, όπως η κρεατινίνη.
Η κρεατινίνη ούρων μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί μαζί με ποικιλία άλλων εξετάσεων ούρων σαν διορθωτικός παράγοντας. Εφόσον παράγεται και απομακρύνεται με σχετικά σταθερό ρυθμό, η ποσότητα κρεατινίνης στα ούρα μπορεί να συγκριθεί με την ποσότητα κάποιας άλλης ουσίας. Τέτοια παραδείγματα είναι η μέτρηση της κρεατινίνης μαζί με τις πρωτεΐνες για τον υπολογισμό του λόγου πρωτεϊνών ούρων/κρεατινίνης urine protein/creatinine ratio (UP/CR) και η μέτρηση της κρεατινίνης μαζί με μικροαλβουμίνη microalbumin για τον υπολογισμό του λόγου μικροαλβουμίνης/κρεατινίνης. Αυτές οι εξετάσεις χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας, αλλά και για να ανιχνεύσουν άλλες διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος.
Μετρήσεις της κρεατινίνης του ορού (μαζί με την ηλικία, το βάρος και το φύλο) χρησιμοποιούνται επίσης για τον υπολογισμό του ρυθμού σπειραματικής διήθησης, που χρησιμοποιείται στα πλαίσια μαζικών ελέγχων για ανίχνευση νεφρικής βλάβης.
[Back to top]
Πότε παραγγέλλεται;
Η κρεατινίνη μπορεί να παραγγελθεί σαν μέρος γενικών εξετάσεων, κατά την διάρκεια ιατρικής εξέτασης. Μπορεί να παραγγελθεί όταν παραπονείστε για μη ειδικά συμπτώματα, όταν είστε άρρωστοι σε οξεία φάση και/ή όταν ο ιατρός σας υποπτεύεται ότι οι νεφροί σας δεν λειτουργούν σωστά. Κάποιες ενδείξεις και συμπτώματα νεφρικής δυσλειτουργίας περιλαμβάνουν:
- Κόπωση, έλλειψη συγκέντρωσης, ανορεξία, προβλήματα ύπνου
- Οίδημα ή πλαδαρότητα, ειδικά γύρω στα μάτια ή στο πρόσωπο, τους καρπούς, την κοιλιά, τους μηρούς ή τους αστραγάλους
- Ούρα καφέ χρώματος, με αφρό, ή αίμα
- Μείωση της ποσότητας των ούρων
- Προβλήματα ούρησης,όπως κάψιμο ή ανώμαλη ροή κατά την διάρκεια ούρησης, αλλαγή συχνότητας ούρησης, ειδικά την νύκτα
- Πόνος στη μέση, κάτω από τα πλευρά, κοντά στη θέση των νεφρών
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
Η εξέταση κρεατινίνης μπορεί να παραγγελθεί, μαζί με ουρία και μικροαλβουμίνη, σε τακτά χρονικά διαστήματα, όταν έχετε διαγνωστεί με νεφρική δυσλειτουργία ή έχετε νόσημα που μπορεί να επηρεάσει την νεφρική λειτουργία, ή που μπορεί να επιβαρυνθεί από την νεφρική δυσλειτουργία. Ουρία και κρεατινίνη μπορεί να παραγγελθούν αν πρόκειται να κάνετε υπολογιστική τομογραφία, πριν ή κατά τη διάρκεια θεραπείας με συγκεκριμένα φάρμακα, και πριν και μετά αιμοδιάλυση για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας.
[Back to top]
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Αυξημένα επίπεδα κρεατινίνης στο αίμα υποδεικνύουν νόσους ή καταστάσεις που επηρεάζουν την νεφρική λειτουργία. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
- Βλάβη ή οίδημα των αιμοφόρων αγγείων των νεφρών (σπειραματονεφρίτιδα) που προκαλείται, για παράδειγμα, από λοίμωξη ή αυτοάνοσα νοσήματα
- Βακτηριακή λοίμωξη των νεφρών (πυελονεφρίτιδα)
- Θάνατο των κυττάρων των μικρών σωλήνων των νεφρών (οξεία νεφρική ανεπάρκεια από ραβδομυόλυση) που προκαλείται, για παράδειγμα, από φάρμακα ή τοξίνες
- Προστατική νόσο, πέτρα στους νεφρούς ή άλλες αιτίες απόφραξης του ουροποιητικού
- Μειωμένη ροή αίματος στους νεφρούς λόγω σοκ, αφυδάτωσης, συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας, αθηρωμάτωσης, ή επιπλοκών διαβήτη
Τα επίπεδα κρεατινίνης στο αίμα μπορεί επίσης να αυξηθούν προσωρινά σαν αποτέλεσμα μυϊκού τραυματισμού και συχνά παρουσιάζονται ελαφρά μειωμένα στην κύηση.
Χαμηλά επίπεδα κρεατινίνης δεν απαντώνται συχνά και συνήθως δεν είναι λόγος ανησυχίας. Μπορεί να ευρεθούν σε καταστάσεις που έχουν σαν αποτέλεσμα μειωμένη μυϊκή μάζα.
Τα επίπεδα κρεατινίνης 24ώρου αξιολογούνται μαζί με τα επίπεδα στο αίμα στην εξέταση κάθαρσης κρεατινίνης.
Δεν υπάρχουν τυπικά όρια αναφοράς για κρεατινίνη σε τυχαίο δείγμα ούρων. Τέτοια αποτελέσματα συνήθως χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις των ούρων, όπως μικροαλβουμίνη και λευκώματα ούρων.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το αποτέλεσμα της εξέτασης κρεατινίνης ορού συγκρίνεται από τον ιατρό με ένα εύρος τιμών αναφοράς για να καθοριστεί αν το αποτέλεσμα είναι «φυσιολογικό» (βρίσκεται μέσα στο εύρος τιμών αναφοράς), υψηλό (βρίσκεται πάνω από το υψηλό όριο αναφοράς), ή χαμηλό (βρίσκεται κάτω από το χαμηλό όριο αναφοράς). Επειδή υπάρχουν πολλές μεταβλητές που μπορεί να επηρεάσουν τον προσδιορισμό του εύρους αναφοράς, οι τιμές αναφοράς για κάθε εργαστήριο είναι διαφορετικές. Για αυτό το λόγο, το εργαστήριο πρέπει να αναφέρει τα αποτελέσματα μαζί με το δικό του εύρος αναφοράς. Τυπικά, ο ιατρός σας θα γνωρίζει το εργαστήριο και το ιστορικό σας και θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα ανάλογα.
Αν και δεν υπάρχει κάποιο «τυπικό» εύρος τιμών αναφοράς για την κρεατινίνη στο αίμα, τα περισσότερα εργαστήρια αναφέρουν ένα παρόμοιο, αν και όχι αναγκαστικά ακριβώς ίδιο εύρος, σαν αυτό που ευρίσκεται στα ιατρικά εγχειρίδια ή στο διαδίκτυο. Για αυτό το λόγο, σας συνιστούμε να συζητάτε πάντα με τον ιατρό σας τα εργαστηριακά σας αποτελέσματα. Για περισσότερες πληροφορίες για το εύρος αναφοράς παρακαλούμε να διαβάσετε το άρθρο Εύρος Αναφοράς και Τι Σημαίνει.
[Back to top]
Τι άλλο πρέπει να γνωρίζω;
Φάρμακα όπως οι αμινογλυκοσίδες (βανκομυκίνη, γενταμυκίνη) μπορεί να προκαλέσουν νεφρική βλάβη, έτσι πρέπει να παρακολουθείται η κρεατινίνη κατά τη λήψη τους. Άλλα φάρμακα, όπως οι κεφαλοσπορίνες (κεφοτοξίνη) μπορεί να αυξήσουν την συγκέντρωση της κρεατινίνης, χωρίς να προκαλούν νεφρική βλάβη.
Αναφορές σε εξετάσεις
Ρωτήστε το Εργαστήριο
Εαν εξακολουθείτε να έχετε απορίες σχετικές με την εξέταση σας ή χρειάζεσθε βοήθεια γιά την ερμηνεία των αποτελεσμάτων σας, μπορείτε να επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο της Ε.Ε.Κ.Χ-Κ.Β, να συμπληρώσετε την αίτηση για πληροφόρηση σχετική με τις εργαστηριακές εξετάσεις και ένας ειδικός εργαστηριακός επιστήμονας με πολλή χαρά θα σας βοηθήσει! Η επικοινωνία σας θα είναι εμπιστευτική.
Πηγαίνετε τώρα εκεί.
Συχνές Ερωτήσεις
1. Η άσκηση μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα της κρεατινίνης;
2. Πώς επηρεάζει η δίαιτα τα επίπεδα της κρεατινίνης;
3. Τι είναι η κρεατίνη; Αν παίρνω κρεατίνη, θα αυξηθούν τα επίπεδα της κρεατινίνης μου;
4. Αλλάζουν τα επίπεδα κρεατινίνης με την ηλικία;
5. Τι είναι ο λόγος ουρίας/κρεατινίνης;
1. Η άσκηση μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα της κρεατινίνης;
Γενικά η μέτρια άσκηση δεν επηρεάζει τα επίπεδα κρεατινίνης. Με την παρατεταμένη άσκηση και την αύξηση της μυϊκής μάζας τα επίπεδα κρεατινίνης μπορεί να αυξηθούν λίγο, αλλά όχι πάνω από το όριο αναφοράς.
2. Πώς επηρεάζει η δίαιτα τα επίπεδα της κρεατινίνης;
Γενικά, μία κανονική δίαιτα δεν επηρεάζει τα επίπεδα της κρεατινίνης, εντούτοις άνθρωποι που λαμβάνουν δίαιτα πολύ πλούσια σε κρέας μπορεί να έχουν επίπεδα κρεατινίνης υψηλότερα κατά 10%-30%.
3. Τι είναι η κρεατίνη; Αν παίρνω κρεατίνη, θα αυξηθούν τα επίπεδα της κρεατινίνης μου;
Η κρεατίνη είναι ουσία που παράγεται κυρίως στο ήπαρ και κατόπιν μεταφέρεται στους μύες, όπου χρησιμοποιείται σαν πηγή ενέργειας για την μυϊκή δραστηριότητα. Αφού φτάσει στους μύες, ένα μέρος της κρεατίνης μετατρέπεται αυτόματα σε κρεατινίνη. Η ποσότητα της κρεατίνης και της κρεατινίνης εξαρτάται από την μυϊκή μάζα, έτσι οι άνδρες συνήθως έχουν υψηλότερα επίπεδα από τις γυναίκες. Η κρεατίνη είναι διαθέσιμη στην αγορά σαν συμπλήρωμα διατροφής. Αν παίρνετε κρεατίνη, τα επίπεδα κρεατινίνης σας μπορεί να είναι υψηλότερα απ’ ότι αν δεν παίρνετε συμπλήρωμα κρεατίνης. Θα πρέπει να αναφέρετε στον ιατρό σας όλα τα διαιτητικά συμπληρώματα που παίρνετε, για να τον βοηθήσετε να αξιολογήσει τα εργαστηριακά σας αποτελέσματα.
4. Αλλάζουν τα επίπεδα κρεατινίνης με την ηλικία;
Τα επίπεδα κρεατινίνης σχετίζονται και με τη μυϊκή μάζα και με τη νεφρική λειτουργία. Με την πάροδο του χρόνου, η μυϊκή μάζα μειώνεται, ενώ οι νεφροί τείνουν να λειτουργούν λιγότερο αποτελεσματικά. Το τελικό αποτέλεσμα είναι να μην εμφανίζεται σοβαρή μεταβολή στα επίπεδα της κρεατινίνης του αίματος με την ηλικία.
5. Τι είναι ο λόγος ουρίας/κρεατινίνης;
Μερικές φορές ο ιατρός θέλει να δει τον λόγο μεταξύ των συγκεντρώσεων της ουρίας και της κρεατινίνης ενός ατόμου, για να διαπιστώσει τι προκαλεί την αύξηση των συγκεντρώσεων αυτών των ουσιών πάνω από το «φυσιολογικό». Ο λόγος ουρίας/κρεατινίνης συνήθως είναι μεταξύ 10:1 και 20:1. Αυξημένος λόγος μπορεί να οφείλεται σε κατάσταση που προκαλεί μείωση της ροής του αίματος στους νεφρούς, όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ή αφυδάτωση. Επίσης εμφανίζεται με αυξημένα λευκώματα, από γαστρεντερική αιμορραγία, ή αυξημένη πρόσληψη πρωτεΐνης με την διατροφή. Ο λόγος ουρίας/κρεατινίνης μπορεί να μειωθεί σε ηπατική νόσο (λόγω μείωσης του ρυθμού παραγωγής ουρίας) σε υποσιτισμό και σε κακή διατροφή.