Τι είναι τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου;

Τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (IBD) είναι μία ομάδα χρόνιων διαταραχών που προσβάλλουν ένα στα δύο εκατομμύρια ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Τα νοσήματα αυτά τα οποία χαρακτηρίζονται από πρησμένους και καταστραμμένους ιστούς στα τοιχώματα της εντερικής οδού, ποικίλουν σε σοβαρότητα ανάλογα τον ασθενή και μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου. Περίοδοι έξαρσης των νόσων εναλλάσσονται με περιόδους ύφεσης. Κατά την διάρκεια έξαρσης της νόσου, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει συχνές υδαρές και/ή αιματηρές διαρροϊκές κενώσεις, κοιλιακό άλγος, απώλεια βάρους και πυρετό. Συχνά τα συμπτώματα μειώνονται μεταξύ διαδοχικών εξάρσεων και οι περίοδοι ύφεσης μπορεί να είναι πολύ εκτεταμένοι.   
Η αιτία των IBD δεν είναι γνωστή, αλλά τα νοσήματα αυτά πιστεύεται ότι οφείλονται σε μία αυτοάνοση αντίδραση η οποία ενεργοποιείται από μία γενετική προδιάθεση, ιογενή ασθένεια και/ή έναν περιβαλλοντικό παράγοντα. Τα IBD προσβάλλουν εξίσου και τα δύο φύλα και παρατηρούνται πιο συχνά στους Καυκάσιους που ζουν σε ανεπτυγμένες χώρες. Τα πιο συχνά φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου είναι η νόσος του Crohn (CD) και η ελκώδη κολίτιδα (ΕΚ). Αν και μπορούν να προσβάλλουν άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, η πλειοψηφία των ασθενών είναι ηλικίας 15 έως 35 ετών και λιγότερο ηλικίας 50 έως 70 ετών. Εκτός από τα γαστρεντερικά συμπτώματα, τα παιδιά τα οποία προσβάλλονται από νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα μπορεί να εμφανίσουν καθυστερημένη ανάπτυξη. Τα άτομα τα οποία διαγιγνώσκονται σε νεαρή ηλικία με ένα από τα νοσήματα αυτά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου αργότερα στη ζωή τους.

Η νόσος του Crohn μπορεί να προσβάλλει οποιοδήποτε τμήμα της γαστρεντερικής οδού από την στοματική κοιλότητα έως το ορθό αλλά κυρίως εντοπίζεται στο τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου (ειλεός) και/ή στο κόλον (παχύ έντερο). Ο ιστός του εντέρου που έχει προσβληθεί από νόσο του Crohn παρουσιάζει κηλίδες μεταξύ των οποίων παρεμβάλλεται φυσιολογικός ιστός. Η φλεγμονή μπορεί να διεισδύσει βαθιά μέσα στους ιστούς του εντέρου/κόλον και να σχηματίσει έλκη ή συρίγγια δηλαδή σήραγγες μέσω των εντέρων που επιτρέπουν στο περιεχόμενο τους (απόβλητα υλικά) να μεταφέρεται σε άλλες περιοχές του σώματος. Άλλες επιπλοκές της νόσου είναι οι εντερικές στενώσεις, η αναιμία λόγω των ιστών που αιμορραγούν και οι λοιμώξεις. Σύμφωνα με τον Οργανισμό για την νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, περίπου τα δύο τρίτα με τρία τέταρτα των ασθενών με νόσο του Crohn θα χρειαστούν τελικά εγχείριση, είτε για να αφαιρέσουν κάποιο κατεστραμμένο τμήμα του εντέρου είτε για να αντιμετωπίσουν μία στένωση ή ένα συρίγγιο. 
Η ελκώδης κολίτιδα προσβάλλει κυρίως τα τοιχώματα του παχέος εντέρου. Αν και τα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά της νόσου του Crohn, η φλεγμονή που προκαλείται στους ιστούς λόγω της ελκώδους κολίτιδας είναι συνεχής, χωρίς κηλίδες μεταξύ των οποίων παρεμβάλλεται φυσιολογικός ιστός που ξεκινά συχνά από το ορθό και στην συνέχεια προχωρά προς το κόλον. Προκαλεί συχνά αιματηρές διαρροϊκές κενώσεις. Η πιο σοβαρή επιπλοκή της είναι το τοξικό μεγάκολο, μία σχετικά σπάνια οξεία επιπλοκή στην οποία ένα τμήμα του παχέος εντέρου ουσιαστικά παραλύει. Το περιεχόμενο του εντέρου δεν μπορεί να περάσει από το τμήμα αυτό και συσσωρεύεται με αποτέλεσμα να προκαλείται διάταση του παχέος εντέρου. Αυτό μπορεί να προκαλέσει κοιλιακό άλγος, πυρετό, αδυναμία και μπορεί να γίνει απειλητικό για την ζωή εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία.