Τι προσδιορίζεται;
Το BCR-ABL είναι μια γονιδιακή αλληλουχία που εντοπίζεται σε άτομα με συγκεκριμένες μορφές λευχαιμίας στο χρωμόσωμα 22. Οι άνθρωποι έχουν φυσιολογικά 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων, εκ των οποίων τα 22 ζεύγη είναι τα λεγόμενα μη φυλετικά ή αυτοσωμικά χρωμοσώματα και το ένα ζεύγος τα λεγόμενα φυλετικά χρωμοσώματα (ΧΧ για τις γυναίκες, ΧΥ για τους άνδρες). Τα χρωμοσώματα περιέχουν τις γενετικές πληροφορίες που έχει κληρονομήσει το άτομο με τα γονίδια να αποτελούν τα σχέδια για την παραγωγή αμέτρητων πρωτεϊνών. Μερικές φορές όμως κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου μπορούν να εμφανιστούν αλλαγές στα χρωμοσώματα και/ή στα γονίδια λόγω της έκθεσης του σε ακτινοβολία, τοξικές ουσίες ή άλλους άγνωστους λόγους.
Η γονιδιακή αλληλουχία BCR-ABL σχηματίζεται όταν κομμάτια του χρωμοσώματος 9 και χρωμοσώματος 22 σπάνε και ανταλλάσσουν θέσεις. Όταν αυτό συμβεί, η ABL περιοχή στο χρωμόσωμα 9 συγχωνεύεται με την γονιδιακή περιοχή BCR στο χρωμόσωμα 22. Αυτό αναφέρεται ως αμοιβαία μετατόπιση που συμβολίζεται επιστημονικά ως t(9;22). Το παραγώμενο χρωμόσωμα 22 που έχει την γονιδιακή αλληλουχία BCR-ABL είναι γνωστό και ως το χρωμόσωμα Philadelphia(Ph). Έχει σχέση με την χρόνια μυελογενή λευχαιμία (ΧΜΛ) και, σε μικρότερο βαθμό, με την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (ΟΛΛ). Το 90-95% των περιπτώσεων ΧΜΛ εμφανίζουν την χαρακτηριστική t(9;22) BCR-ABL αμοιβαία χρωμοσωμική μετατόπιση.
Αυτές οι BCR-ABL γονιδιακές αλληλουχίες στη θέση σύντηξης κωδικοποιούν μια μη φυσιολογική πρωτεΐνη. Η μη φυσιολογική πρωτεΐνη BCR-ABL είναι το ένζυμο τυροσινική κινάση η οποία είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη της ΧΜΛ και ενός τύπου της ΟΛΛ. Αποτελούν την αιτία της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης των λευχαιμικών κυττάρων. Τα συμπτώματα της λευχαιμίας αρχίζουν να εμφανίζονται όταν μεγάλοι αριθμοί λευχαιμικών κυττάρων αρχίζουν να παραγκωνίζουν τις πρόδρομες μορφές των κυττάρων του αίματος στο μυελό των οστών. Η θεραπεία αυτών των λευχαιμιών βασίζεται κυρίως σε έναν αναστολέα τυροσινικής κινάσης (TyrosineKinaseInhibitor- TKI).
Η εξέταση για BCR-ABL ανιχνεύει το χρωμόσωμα Ph (το χρωμόσωμα 22), το γονίδιο σύντηξης BCR-ABL ή τα προϊόντα μεταγραφής αυτού καθώς και αντίγραφα RNA που παράγονται από τα μη φυσιολογικά τμήματα του DNA. Η παρουσία του BCR-ABL επιβεβαιώνει την κλινικήδιάγνωση για ΧΜΛ και ένα είδος ΟΛΛ.
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι εξετάσεων για BCR-ABL:
- Κυτταρογενετική (ανάλυση χρωμοσωμάτων ή καρυότυπου).
Η εξέταση αυτή μελετά τα χρωμοσώματα κάτω στο μικροσκόπιο για τον εντοπισμό δομικών και/ή αριθμητικών ανωμαλιών. Αρχικά τα κύτταρα του δείγματος αίματος ή του μυελού των οστών καλλιεργούνται στο εργαστήριο και στη συνέχεια μικροσκοπούνται για να εντοπιστεί το χρωμόσωμα Φιλαδέλφειας. Μπορούν όμως να εντοπιστούν και άλλες χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
- Υβριδισμός insituφθορισμού (FISH).
Αυτή η μέθοδος εξέτασης χρησιμοποιεί ανιχνευτές ιχνηθετημένους με φθορίζουσα χρωστική για να «φωτιστεί» η γονιδιακή αλληλουχία BCR-ABLκαι να υπολογιστεί το ποσοστό των κυττάρων του αίματος ή του μυελού των οστών που τη περιέχουν.
- Γενετικές μοριακές εξετάσεις, ποιοτικές ή ποσοτικές.
Η αλυσιδωτή αντίδραση της πολυμεράσης (PolymeraseChainReaction- PCR) είτε ποιοτικά είτε ποσοτικά ανιχνεύει και μετρά τα προϊόντα μεταγραφής του γονιδίου BCR-ABLή το ίδιο το γονίδιο γονιδίου σε δείγματα αίματος και/ή μυελού των οστών ενός ασθενούς. Μπορούν να εντοπιστούν, για παράδειγμα, μεταλλάξεις της BCR-ABLκινάσης. Οι μεταλλάξεις αυτές είναι υπεύθυνες για την αντίσταση θεραπείας σε αναστολείς της τυροσινικής κινάσης.
Πώς συλλέγεται το δείγμα?
Δείγμα αίματος λαμβάνεται με σύριγγα από μια φλέβα του χεριού ενώ ο μυελός των οστών λαμβάνεται με διαδικασία αναρροφήσεως και/ή βιοψίας μυελού των οστών.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αν η συμμετοχή σε αυτές τις εξετάσεις εσάς των ίδιων ή των δικών σας προκαλεί ανησυχία, ενόχληση ή ακόμα δυσκολεύεστε να διαχειριστείτε αυτή την κατάσταση, θα μπορούσατε να διαβάσετε ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω άρθρα: Coping with Test Pain Discomfort and Anxiety, Tips on Blood Testing, Tips to Help Children through Their Medical Tests και Tips to Help the Elderly through Their Medical Tests.
Ένα άλλο άρθρο, FollowThatSample, δίνει πληροφορίες για τη συλλογή και την επεξεργασία ενός δείγματος αίματος και φαρυγγικού επιχρίσματος.
Χρειάζεται κάποια δοκιμασία για να εξασφαλισθεί η ποιότητα του δείγματος;
Δεν χρειάζεται καμία προετοιμασία.
