Πως χρησιμοποιείται;

Η εξέταση του λιθίου χρησιμοποιείται για τη μέτρηση και την παρακολούθηση της ποσότητας του λιθίου στο αίμα προκειμένου να προσδιοριστεί εάν οι συγκεντρώσεις του φαρμάκου βρίσκονται εντός του θεραπευτικού εύρους. Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση των επιπέδων στο αίμα κάθε λίγες ημέρες, όταν ένα άτομο ξεκινάει για πρώτη φορά να λαμβάνει λίθιο για να βοηθήσει στη ρύθμιση της δόσης και να φτάσει το επιθυμητό επίπεδο στο αίμα.

Η εξέταση μπορεί να γίνεισε τακτά χρονικά διαστήματα για να παρακολουθηθεί η συγκέντρωση στου αίμα όποτε χρειάζεται. Μία ή περισσότερες εξετάσεις  λιθίου μπορεί να ζητηθούν εάν ένα άτομο αρχίζει να παίρνει επιπλέον αγωγές για να κριθεί  η επίδρασή τους, εάν υπάρχει, στα επίπεδα του λιθίου καθώς και αν μπορεί να ζητηθεί, αν ο γιατρός υποψιάζεται τοξικότητα.

Πότε παραγγέλλεται;

Το λίθιοζητείται  συχνά όταν ένα άτομο αρχίζει θεραπεία με λίθιο ή επιστρέφει σε αυτή μετά από αποχή. Όταν η συγκέντρωση του έχει σταθεροποιηθεί εντός του θεραπευτικού εύρους τότε το λίθιο παρακολουθείται σε τακτά χρονικά διαστήματα για να εξασφαλιστεί ότι τα επίπεδα του φαρμάκου παραμένουν εντός του εύρους.

Η εξέτασημπορεί να ζητηθεί όταν η κατάσταση του ατόμου δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στο λίθιο για να καθοριστεί αν οι συγκεντρώσεις είναι πολύ χαμηλές οπότε η φαρμακευτική αγωγή είναι αναποτελεσματική και/ή για να προσδιοριστεί εάν το άτομο συμμορφώνεται με τη θεραπεία του (λήψη του λιθίου τακτικά). Μπορεί επίσης να ζητηθεί όταν κάποιος εμφανίζει παρενέργειες από τη λήψη του  και/ή συμπτώματα που ο γιατρός υποπτεύεται ότι οφείλονται σε τοξικότητα.

Μερικά σημάδιακαι συμπτώματα της τοξικότητας του λιθίου είναι τα ακόλουθα:

· Υπνηλία, έλλειψη ενέργειας

·         Μυϊκή αδυναμία

·         Έλλειψη συντονισμού

·         Κακή άρθρωση

·         Ναυτία, έμετος και/ή διάρροια

·         Σύγχυση

·         Ακανόνιστο τρέμουλο ή σπασμοί

Τα δείγματα αίματος για τα επίπεδα του λιθίου λαμβάνονται γενικώς

12-18 ώρες μετά την τελευταία δόση.

 Από τη στιγμή που ο χρόνος της δοσοληψίας ποικίλλει και κάποιες συνθέσεις είναι απαλλαγμένες από το χρόνο, η συλλογή των δειγμάτων αίματος μπορεί να ποικίλει.

Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα της εξέτασης;

Το θεραπευτικό εύρος για το λίθιο έχει καθοριστεί σε 0,6 - 1,2 mmol / L. Μέσα σε αυτό το εύρος, οι περισσότεροι άνθρωποι θα ανταποκριθούν στο φάρμακο χωρίς συμπτώματα τοξικότητας.

Βέβαια η ανταπόκριση και οι παρενέργειες αφορούν το κάθε άτομο ξεχωριστά. Η  διπολική διαταραχή μερικών ασθενών δεν θα θεραπευθεί επαρκώς στο κατώτερο θεραπευτικό εύρος ενώ άλλοι θα εμφανίσουν ανεπιθύμητες ενέργειες στο ανώτερο εύρος. Οι άνθρωποι  πρέπει να συνεργαστούν στενά με το γιατρό τους για να βρουν τη δοσολογία και τη συγκέντρωση που λειτουργεί καλύτερα για αυτούς.

Γενικά, όταν τα αποτελέσματα του λιθίου είναι εντός του θεραπευτικού εύρους και ο γιατρός και ο πάσχοντας είναι ικανοποιημένοι από την κατάλληλη διαχείριση της διπολικής διαταραχής του ατόμου, τότε η δοσολογία του λιθίου είναι επαρκής, ιδιαίτερα αν το άτομο δεν εμφανίζει σημαντικές παρενέργειες.

 Εάν το επίπεδο στο αίμα είναι κάτω από το θεραπευτικό εύρος, είναι πιθανό ότι το προσβεβλημένο άτομο δεν λαμβάνει επαρκή φαρμακευτική αγωγή. Εάν τα επίπεδα είναι πάνω από το θεραπευτικό εύρος και αν υπάρχουν σημαντικές παρενέργειες στην τρέχουσα δόση, τότε είναι πιθανόν η δόση να είναι πολύ υψηλή. Ωστόσο, οι ασθενείς δεν πρέπει να μειώσουν ή να σταματήσουν να παίρνουν την αγωγή τους, χωρίς να συμβουλευτούν το γιατρό τους, καθώς μπορεί να επιδεινωθούν τα διπολικά τους συμπτώματα. Οι καθορισμοί της δοσολογίας και οι προσαρμογές της πρέπει να αξιολογούνται για κάθε περίπτωση χωριστά.

Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να ξέρω;

Το λίθιοαπεκκρίνεται κυρίως μέσω των νεφρών. Η μακροχρόνια χρήση του λιθίου ενέχει τον κίνδυνο της μειωμένης νεφρικής λειτουργίας. Οι άνθρωποι με νεφρική νόσο μπορεί να έχουν αυξημένα επίπεδα λιθίου λόγω της μειωμένης αποβολής. Οι γιατροί  παρακολουθούν τη λειτουργία των νεφρών ζητώντας εξετάσεις ουρίας και κρεατινίνης.

Οι άνθρωποιπου παίρνουν λίθιο μπορεί να αναπτύξουν υποθυρεοειδισμό. Οι γιατροί παρακολουθούν τακτικά τη λειτουργία του θυρεοειδούς του ασθενούς με την εξέταση TSH.

Μεγάλος αριθμός συνταγογραφούμενων ή μη φαρμάκων και συμπληρώματαμπορούν να αυξήσουν, να μειώσουν ή να παρέμβουν στις συγκεντρώσεις του λιθίου στο αίμα. Φάρμακα που μπορούν να αυξήσουν το λίθιο στο σώμα είναι τα αντιφλεγμονώδη όπως η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη και διουρητικά όπως η υδροχλωροθειαζίδη και η φουροσεμίδη.

Φάρμακα που μπορούν να αυξήσουν τις παρενέργειες του λιθίου είναι τα αντιψυχωτικά όπως η κλοζαπίνη και η ολανζαπίνη, φάρμακα για τη πίεση του αίματος όπως αναστολείς των διαύλων ασβεστίου και αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγκιοτασίνης και αντιεπιληπτικά φάρμακα όπως η καρβαμαζεπίνη. Φάρμακα που μπορεί να μειώσουν το λίθιο είναι η θειοφυλλίνη και η καφεΐνη (συνταγογραφημένη δόση).

Τα επίπεδα του λιθίου και οι παρενέργειεςτου μπορεί να αυξηθούν με την απώλεια άλατος και νερού από το σώμα, όπως μπορεί να συμβεί και με δίαιτα ελεύθερη από αλάτι, υπερβολική εφίδρωση ή με κάθε ασθένεια που προκαλεί εμετό και διάρροια.