Τι είναι;

Μηνιγγίτιδα αποκαλείται η φλεγμονή των τριών προστατευτικών μεμβρανών που περιβάλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα και συνολικά είναι γνωστές ως μήνιγγες. Η εγκεφαλίτιδα είναι μια φλεγμονή του εγκεφάλου. Κατά συνέπεια, η μηνιγγοεγκεφαλίτιδα είναι  η  φλεγμονή τόσο του εγκεφάλου όσο και των μηνίγγων. Αυτές οι ασθένειες μπορούν να προκληθούν από μολύνσεις βακτηριακής, ιογενούς, μυκησιακής ή παρασιτικής φύσης. Η μηνιγγίτιδα και η εγκεφαλίτιδα μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες, και η σοβαρότητά τους μπορεί να ποικίλει από μέτρια έως και θανατηφόρα. Το οίδημα μπορεί συνοδευτικά να προκαλέσει αυξημένη πίεση στον ιστό του εγκεφάλου και των νεύρων και να βλάψει πρόσκαιρα ή μόνιμα τα νεύρα και να υπονομεύσει τη λειτουργία τους.

Η μηνιγγίτιδα και η εγκεφαλίτιδα μπορούν επίσης να βλάψουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, ο οποίος διαχωρίζει τον εγκέφαλο από την κυκλοφορία του αίματος και επιπλέον ρυθμίζει την διέλευση ουσιών μεταξύ του αίματος και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ENY). Ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός εμποδίζει την δίοδο τοξινών μεγάλου μοριακού βάρους, καθώς και των περισσότερων από τα κύτταρα του αίματος. Η αλλοίωση του φράγματος θα επιτρέψει τη διέλευση των ερυθρών αιμοσφαιρίων, των λευκών αιμοσφαιρίων, μεσολαβητών του ανοσοποιητικού συστήματος, τοξινών, πρωτεϊνών, καθώς  και των μικροοργανισμών που προκαλούν φλεγμονή στο ΕΝΥ. Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι ένα διαυγές υγρό που ρέει κανονικά και ελεύθερα γύρω από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Η παρουσία μηνιγγίτιδας ή εγκεφαλίτιδας μπορεί να επιβραδύνει ή να εμποδίσει τη ροή του ΕΝΥ, καταλήγοντας έτσι σε αύξηση της πίεσης του ΕΝΥ, του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, καθώς και σε αναστολή της αγγείωσης του εγκεφάλου.

Μηνιγγίτιδα

Οι περισσότερες περιπτώσεις της μηνιγγίτιδας είναι βακτηριακής ή ιικής προέλευσης. Η μόλυνση χαρακτηρίζεται ως πρωτογενής - όταν ξεκινά από τις μήνιγγες ή δευτερογενής όταν εκκινεί από άλλη τοποθεσία

Η ιογενής μηνιγγίτιδα είναι η πιο κοινή. Είναι συνήθως μέτριας έντασης, που συχνά προκαλείται από εντεροϊό, ερπητοϊό ή πιο σπάνια από έναν αρμποϊό.

Η βακτηριακή μηνιγγίτιδα θεωρείται από τα πιο επείγοντα ιατρικά περιστατικά. Η οξεία μηνιγγίτιδα μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, με συμπτώματα και επιδείνωση αυτών μέσα σε μερικές ώρες ή ημέρες. Πρέπει να γίνεται ταχεία διάγνωση και θεραπεία χωρίς να αναμένουμε την έναρξη δράσης της. Η αθεράπευτη βακτηριακή μηνιγγίτιδα είναι συνήθως θανατηφόρα. Αν και αυτή η κατάσταση μπορεί να προκληθεί από πολλά διαφορετικά είδη βακτηρίων, τα πιο κοινά είναι:

Στρεπτόκοκκος της πνευμονίας ή πνευμονιόκοκκος  – Τα παιδιά κάτω των 2 ετών και οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο.

Ναϊσσέρια της μηνιγγίτιδας ή μηνιγγιτιδόκοκκος -γνωστή ως μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα. Παρατηρείται συνήθως σε σπουδαστές,  βρέφη, παιδιά,  διεθνείς ταξιδιώτες και ανοσοκατασταλμένους ασθενείς. Είναι η κύρια αιτία της βακτηριακής μηνιγγίτιδας σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες, και είναι εξαιρετικά μεταδοτική.

Αιμόφιλος της ινφλουένζας τύπου B- Είναι η κύρια αιτία της βακτηριακής μηνιγγίτιδας αλλά η συχνότητά της έχει μειωθεί λόγω του εμβολιασμού.

Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Β (StreptococcusB), το κολοβακτηρίδιο (Escherichia coli), και η lιστέρια (Listeria monocytogènes) είναι οι πιο κοινοί παράγοντες μηνιγγίτιδας σε νεογνά, και μπορούν να μεταδοθούν από τη μητέρα στο παιδί.

Οι χρόνιες μηνιγγίτιδες διαρκούν τουλάχιστον 4 εβδομάδες. Μπορούν να προκληθούν από βακτήρια όπως το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης (ο παράγοντας της φυματίωσης), την  ωχρά σπειροχαίτη (το αίτιο σύφιλης) καθώς και από μύκητες. Οι μυκητιασικές μηνιγγίτιδες  παρατηρούνται κυρίως σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς, όπως στην περίπτωση του HIV/AIDS, αλλά μπορούν να εμφανιστούν και σε άλλες περιπτώσεις. Η κύρια αιτία πρόκλησης είναι ο κρυπτόκοκκος (Cryptococcusneoformans), που βρίσκεται στη σκόνη και τα περιττώματα των πουλιών. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν είναι ο Coccidioidesimmitis(προκαλεί κοκκιδιομύκωση), το Histoplasmacapsulatum(προκαλεί ιστοπλάσμωση) καθώς και η οικογένεια Candida.

Η αμοιβαδική μηνιγγίτιδα είναι σπάνια αλλά  μπορεί να αποβεί μοιραία. Προκαλείται από τη Naegleriafowleri, ένα μονοκύτταρο παράσιτο που βρίσκεται σε λίμνες γλυκού νερού και ποτάμια.

Εγκεφαλίτιδα

Η Εγκεφαλίτιδα είναι μια λοίμωξη του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται από έντονο πυρετό, πονοκέφαλο και διαταραχή της συνείδησης, με ή χωρίς σπασμούς. Τις περισσότερες φορές είναι ιϊκής προέλευσης. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως εστιακή (μόνο σε ένα τμήμα του εγκεφάλου) ή γενικευμένη (διαχέεται σε όλο τον εγκέφαλο).

Η ιογενής εγκεφαλίτιδα μπορεί να προκληθεί από διάφορους ιούς, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ο ιός του απλού έρπητα (HSV), οι ιοί των εντεροϊών, της λύσσας (από ένα δάγκωμα ζώου), καθώς και των αρμποϊών (ο οποίος μεταδίδεται από κουνούπια ή τσιμπούρια).

Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν είναι προνομιακός τόπος για τους αρμποϊούς. Οι περισσότεροι ασθενείς οι οποίοι μολύνονται από αυτούς παρουσιάζουν ήπια συμπτώματα και μόνο ένα μικρό ποσοστό των ασθενών θα αναπτύξει εγκεφαλίτιδα.

Ο ιός της εγκεφαλίτιδας μπορεί επίσης να μετατραπεί σε μια δευτερογενή ιογενή λοίμωξη, μετά από μερικές εβδομάδες.

Η εγκεφαλίτιδα, καθώς και οι βακτηριακές, οι μυκητιασικές και οι παρασιτικές ασθένειες είναι πολύ σπάνιες. Η βακτηριακή μηνιγγοεγκεφαλίτιδα μπορεί να συνδυαστεί με βακτηριακή μηνιγγίτιδα. Επιπλέον, η νόσος Lyme, που μεταδίδεται από κρότωνες, μπορεί να προκαλέσει βακτηριακή εγκεφαλίτιδα. Ακόμη, το τοξόπλασμα (Toxoplasma gondii), ένα παράσιτο το οποίο μεταδίδεται από γάτες, μπορεί να προκαλέσει παρασιτική εγκεφαλίτιδα σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς. Τέλος, εγκεφαλίτιδα μπορούν να προκαλέσουν περιστασιακά και άλλα βακτήρια, μύκητες και παράσιτα.